Βασίλης Παλαιοκώστας: Πώς ένας επικηρυγμένος κατάφερε να εκδώσει βιβλίο;

Οι αδερφοί Παλαιοκώστα -αν μη τι άλλο- αποτελούν μία αξιοσημείωτη περίπτωση για τα ελληνικά εγκληματολογικά δεδομένα. Τα περιστατικά που φαίνεται να εμπλέκονται είναι δεκάδες. Ληστείες, απαγωγές, αποδράσεις.

Ο Νίκος Παλαιοκώστας συνελήφθη -για τελευταία φορά- το 2006 και παρέμεινε στην φυλακή μέχρι τον Οκτώβριο του 2021, όταν και έγινε δεκτή η αίτηση του να εκτίσει το υπόλοιπο της ποινής του σε κατ' οίκον περιορισμό, λόγω προβλημάτων υγείας. 

Ο Βασίλης Παλαιοκώστας, από την άλλη,

Γιατί ο Goya ζωγράφισε την ίδια γυναίκα ντυμένη και γυμνή;

Μια γυναίκα φορώντας ένα λευκό φόρεμα που διαγράφει το σώμα της και μία κίτρινη, πλουμιστή ζακέτα, ξαπλώνει σε ένα πράσινο βελούδινο ντιβάνι με τα χέρια της σηκωμένα πίσω από το κεφάλι, κοιτάζοντας τον θεατή με σαγηνευτικό βλέμμα. Δίπλα η ίδια γυναίκα συνεχίζει να ξαπλώνει και να κοιτά με τον ίδιο τρόπο, αλλά τελείως γυμνή. 

Και τα δύο έργα ανήκουν στον κορυφαίο ισπανό ζωγράφο Francisco Goya (1746-1828) και εκτίθενται μαζί στο Μουσείο del Prado της Μαδρίτης, δίνοντας την εντώπωση πως η εικονιζόμενη αφαιρεί τα ρούχα της την στιγμή που την κοιτάς.

Μικρές απολαύσεις της καθημερινότητας..

Αν κάποιος μας περιγράψει πως ταξίδεψε σε ένα εξωτικό νησί, ή δείπνησε σε ένα ακριβό εστιατόριο θα συμπεράνουμε πως είχε μια απολαυστική εμπειρία. Επίσης εύκολα θα υποθέσουμε πως κάποιος απολαμβάνει τις σημαντικές του στιγμές, όπως την ημέρα της αποφοίτησης ή του γάμου του. Στην συλλογική μας συνείδηση έχουμε συνδέσει την ευχαρίστηση με την πολυτέλεια ή την σπανιότητα. Στην πραγματικότητα, όμως, η απόλαυση είναι ένα συναίσθημα που μπορούμε να αντλήσουμε από μικρά, ασήμαντα, συνηθισμένα γεγονότα της καθημερινότητας.

 

Πρόκειται για τις "μικρές απολαύσεις"! Μικρές, επειδή συνήθως δεν έχουν

Γιατί τα αεροπλάνα δεν διασχίζουν τον Ειρηνικό Ωκεανό;

Εάν έχετε αναζητήσει ποτέ κάποιο ταξίδι σε έναν προορισμό πέρα από τον Ειρηνικό, ή ακόμα και αν έχετε δει κάποιον χάρτη ζωντανής παρακολούθησης πτήσεων, εύκολα παρατηρείτε πως ο αριθμός αεροπλάνων που διασχίζουν τον Ειρηνικό Ωκεανό είναι ελάχιστος σε σχέση με τον υπόλοιπο πλανήτη. Οι αεροπορικές διαδρομές χαράσσονται με στόχο να βρεθεί ο φθηνότερος και ταχύτερος δρόμος για κάθε προορισμό, έτσι σε πολλές περιπτώσεις -όπως για παράδειγμα η σύνδεση της Ασίας με την Αμερική- η συντομότερη διαδρομή μάς φαίνεται μια ευθεία πάνω από τον Ειρηνικό Ωκεανό. Γιατί λοιπόν δεν προτιμάται;

Όσο περίεργο και αν μας φαίνεται, οι περισσότερες αεροπορικές αποφεύγουν τον απέραντο Ειρηνικό για να προσφέρουν οικονομικότερα, ταχύτερα, αλλά και ασφαλέστερα ταξίδια. 

Είμαστε φτιαγμένοι από αστρική σκόνη!

"Οι άνθρωποι είμαστε ένα μέσο για να γνωρίσει το Σύμπαν τον εαυτό του. Κάποιο μέρος της ύπαρξής μας γνωρίζει ότι προερχόμαστε από εκεί. Και εκεί θέλουμε να επιστρέψουμε. Και μπορούμε, γιατί ο Κόσμος υπάρχει και μέσα μας. Είμαστε φτιαγμένοι από υλικά αστεριών". Με τα λόγια αυτά, ο διάσημος αστροφυσικός και πρωτοπόρος της εκλαϊκευμένης επιστήμης Carl Sagan, μέσα από την εκπομπή Cosmos πρότεινε την κοσμοθεωρία ότι ολόκληρη η Γη, αλλά και όλοι οι οργανισμοί που ζούμε σε αυτήν περιέχουμε μικροσκοπικά σωματίδια αστεριών. Έτσι, είμαστε -ΚΥΡΙΟΛΕΚΤΙΚΑ- φτιαγμένοι από αστρική σκόνη!

Πώς έμοιαζε ο Ιησούς Χριστός;

Ο Ιησούς Χριστός υπήρξε αδιαμφισβήτητα μία από τις καταλυτικότερες προσωπικότητες στην ιστορία της ανθρωπότητας, με εκατομμύρια ανθρώπους εδώ και αιώνες να πιστεύουν στις διδαχές του. Κατά τους αιώνες αυτούς αμέτρητες είναι και οι απεικονίσεις του σε τοιχογραφίες, πίνακες και αγάλματα, με πιο συνήθη μορφή αυτή ενός γενειοφόρου, λευκού άνδρα με μακριά, καστανά ανοιχτά μαλλιά.

Οι πρώτες γνωστές καλλιτεχνικές αναπαραστάσεις του Ιησού χρονολογούνται στα μέσα του τρίτου αιώνα μ.Χ., δηλαδή περισσότερο από δύο αιώνες μετά το θάνατό του. Βασικό ζητούμενο των πρώτων αυτών απεικονίσεων δεν ήταν η αποτύπωση της πραγματικής εμφάνισής του, αλλά το να εδραιωθεί ο ρόλος του ως ηγεμόνας ή σωτήρας. 

Οι βυζαντινοί καλλιτέχνες, προσπαθώντας να δείξουν την ουράνια κυριαρχία του Χριστού ως κοσμικό βασιλιά, και επηρεασμένοι από

Όταν αποκαθηλώνεται ένας καλλιτέχνης, τι γίνεται με το έργο του;

Όταν ένα τραγούδι, μία ταινία, ένας πίνακας ζωγραφικής εκφράζει τις σκέψεις σου, ασυναίσθητα νιώθεις μια σύνδεση με αυτόν που δημιούργησε το έργο. Η ικανότητα της τέχνης, άλλωστε, να λειτουργεί ως συνδετικός κρίκος για τους ανθρώπους είναι μία από τις σημαντικότερες λειτουργίες της. Στην συνέχεια, όμως, μπορεί ο ίδιος καλλιτέχνης να σε απογοητεύσει, να "προδώσει" αυτό που εκπροσωπούσε και σε έκανε να τον εκτιμήσεις ή να βλάψει κάποιον άλλον με τρόπο που εσύ βρίσκεις απαράδεκτο. Η ιστορία της τέχνης βρίθει παραδειγμάτων κακοποιητικών δημιουργών, αλλά και καλλιτεχνών που "αλλαξοπίστησαν". Μπορείς να συνεχίσεις να απολαμβάνεις το έργο τους, όπως πριν; Μπορείς να συνεχίσεις να αγαπάς ένα έργο, όταν αντιπαθείς πλέον τον δημιουργό του;

Ο πρώτος γύρος του κόσμου!

Σήμερα, υπολογίζεται πως μία πτήση χρειάζεται περίπου 51 ώρες στον αέρα για να διανύσει όλη την περίμετρο της Γης. Ωστόσο ο πρώτος γύρος του πλανήτη μας έγινε δια θαλάσσης και χρειάστηκε τρία χρόνια για να ολοκληρωθεί, μετρώντας μάλιστα τεράστιες απώλειες, συμπεριλαμβανομένου του καπετάνιου Μαγγελάνου. 

Η ιστορία του περίπλου ξεκινά στα τέλη του 15ου αιώνα. Πρόκειται για την εποχή των μεγάλων Ευρωπαϊκών εξερευνήσεων, με ορόσημο την ανακάλυψη της Αμερικής το 1492, για λογαρισμό της Ισπανίας. Αυτό φυσικά έφερε αναταραχές στην Ευρώπη, κυρίως ανάμεσα στις μεγάλες ναυτικές δυνάμεις Πορτογαλλία και Ισπανία, σχετικά με τις διεκδικήσεις στα νέα εδάφη. Η συμφωνία

Τελετές τσαγιού: όταν το τσάι είναι κάτι περισσότερο από ένα ρόφημα!

Οι τελετές τσαγιού αποτελούν ένα ιδιαιτέρως ενδιαφέρον κομμάτι της παράδοσης της Άπω Ανατολής, με μεγάλη ιστορία και πολιτιστική σημασία. Πρόκειται για την τελετουργική προετοιμασία και παρουσίαση του τσαγιού, που συναντάται σε αρκετές χώρες, όπως η Ταϊβάν και η Κορέα, ωστόσο πιο στενά συνδέεται με την Κίνα και η Ιαπωνία.

 

Το τσάι έχει προέλευση από την Κίνα, όπου σύμφωνα με τον τοπικό μύθο

The Last Knit: Μια ταινία μικρού μήκους για το πάθος που γίνεται εμμονή (Vid)

Πότε τα πράγματα που μας παθιάζουν μετατρέπονται σε εμμονές που μας παρασύρουν; Πότε φτάνει η στιγμή να πούμε πως καταφέραμε πια αρκετά, και είναι ώρα να σταματήσουμε;

Η πολυβραβευμένη animation ταινία μικρού μήκους "The Last Knit" (Το Τελευταίο Πλέξιμο) της Laura Neuvonen, καταφέρνει σε λιγότερο από 7 λεπτά, και χωρίς ούτε μία λέξη, να μας προβληματίσει για όλους τους στόχους που δεν μπορούμε να σταματήσουμε να κυνηγάμε. Με τίποτα.

Πόσο εξελιγμένος είναι ο τεχνολογικός πολιτισμός των ανθρώπων;

Οι λάτρεις των ταινιών επιστημονικής φαντασίας μαγνητίζονται από τα ταξίδια στο ηλιακό σύστημα, ή ακόμη και ανάμεσα σε γαλαξίες. Θα μπορούσε, κάποια μέρα, αυτό να είναι μια πραγματικότητα για την ανθρωπότητα; 

Η Βιομηχανική Επανάσταση ήταν ένα τεράστιο τεχνολογικό βήμα, ενώ αποστολές όπως αυτή της Προσελήνωσης, αποδεικνύουν πως ο άνθρωπος εξελίσσεται. Είναι, όμως, αυτά τα επιτεύγματα σημαντικά αν τα τοποθετήσουμε σε κοσμικά μεγέθη; 

Γιατί μεταναστεύουν τα πουλιά;

Όταν οι συνθήκες στον τόπο που βρίσκονται γίνονται δυσμενείς, τα αποδημητικά πουλιά πετούν εκατοντάδες, ή και χιλιάδες χιλιόμετρα για να φτάσουν σε πιο φιλόξενες περιοχές. Περίπου 4.000 είδη πουλιών είναι αποδημητικά, πραγματοποιώντας ένα εξαντλητικό και επικίνδυνο ταξίδι, που δοκιμάζει τόσο τις σωματικές όσο και τις πνευματικές τους ικανότητες. Το σωματικό άγχος του ταξιδιού, η έλλειψη προμηθειών τροφής στην διαδρομή, οι κακές καιρικές συνθήκες, η αυξημένη έκθεση σε αρπακτικά ζώα, και τις τελευταίες δεκαετίες ανθρώπινα "εμπόδια", μπορούν να αποβούν μοιραία για τα πτηνά. Αξίζει, λοιπόν, να κάνουν κάθε χρόνο αυτό το απαιτητικό ταξίδι μετ' επιστροφής;

Η Επανάσταση στην "Φάρμα των Ζώων"

Στο βιβλίο Φάρμα των Ζώων ο George Orwell χρησιμοποιεί τα ζώα για να μπορέσει με  ανάλαφρο τρόπο να σατιρίσει τα ολοκληρωτικά καθεστώτα.

Σε ένα αγρόκτημα, τα ζώα επαναστατούν και καταφέρνουν να διώξουν τον άνθρωπο-αφέντη, που τα καταδυναστεύει. Η διοίκηση του κτήματος περιέρχεται έπειτα στα χέρια των γουρουνιών, χάρη στις ανώτερες ικανότητές τους. Τα υπόλοιπα ζώα, ως εργάτες, συνεχίζουν να μοχθούν για την επιβίωσή τους. Έφερε η Επανάσταση την απελευθερωμένη κοινωνία ζώων της ισότητας και της ευημερίας που είχαν οραματιστεί;

Τα ανατρεπτικά γλυπτά του Franz Xaver Messerschmidt

Ο Franz Xaver Messerschmidt είναι ένας από τους πιο ενδιαφέροντες γλύπτες της ιστορίας της τέχνης, το έργο του όμως δεν έχει λάβει την προσοχή που του αξίζει. Στο μεγαλύτερο κομμάτι της ζωής του υπήρξε ένας σχετικά συμβατικός καλλιτέχνης της υψηλής κοινωνίας, τα τελευταία του χρόνια όμως επισφραγίστηκαν από μία εξαιρετικά ανατρεπτική σειρά προτομών. 

Προερχόταν από οικογένεια με παράδοση στην γλυπτική, μαθήτευσε και δίδαξε στην Ακαδημία Καλών Τεχνών της Βιέννης και στα μέσα του 18ου αιώνα ήταν ο πιο διακεκριμένος γλύπτης

Ένα νησί που υπήρξε μόνο στα χαρτιά!

Η νήσος Σάντυ, σύμφωνα με πολλούς χάρτες του περασμένου αιώνα, ήταν νησί κοντά στην Νέα Καληδονία στην ανατολική Θάλασσα των Κοραλλίων. Ωστόσο, όταν το ερευνητικό πλοίο R/V Southern Surveyor προσέγγισε το σημείο το 2012 κανένα νησί δεν υπήρχε εκεί!

Η πρώτη αναφορά φαίνεται να έγινε από τον διάσημο εξερευνητή καπετάνιο James Cook, καθώς είχε συμπεριλάβει τις συντεταγμένες για το "Sandy I." στον Χάρτη Ανακαλύψεων στον Νότιο Ειρηνικό Ωκεανό που δημοσιεύτηκε το 1776. Το μυστηριώδες νησί μπήκε σε κάποιους χάρτες, και η ύπαρξή του αναφέρθηκε ξανά το 1876 από το φαλαινοθηρικό πλοίο Velocity, με μικρές διαφοροποιήσεις στις συντεταγμένες του. Αυτή η καταγραφή σήμανε και επίσημα την ανακάλυψή του. Έκτοτε, συμπεριλήφθηκε σε

Γιατί βλέπουμε την Σελήνη σε διαφορετικά σχήματα στον ουρανό;

Η Σελήνη κυριαρχεί στο νυχτερινό ουρανό. Ακόμα και μια βιαστική ματιά κάθε βράδυ αρκεί για να παρατηρήσουμε πως αλλάζει σχήμα συνεχώς. Άλλοτε είναι γεμάτη, άλλοτε μισή και άλλοτε εξαφανίζεται. Η αλλόκοτη αυτή συμπεριφορά προκάλεσε την περιέργεια των ανθρώπων χιλιάδες χρόνια πριν και σήμερα η μεταβολή της μορφής της είναι απόλυτα προβλέψιμη.

 

Για να καταλάβουμε τον τρόπο που αλλάζουν οι λεγόμενες φάσεις της,

Cappucino: Πώς συνδέεται ένας καφές με ένα τάγμα μοναχών και ένα είδος μαϊμούς!

Ακούγοντας την λέξη "cappuccino", όλοι καταλαβαίνουμε τον γνωστό καφέ εσπρέσο με αφρόγαλα που συνήθως σερβίρεται με κανέλλα ή σκόνη σοκολάτας. Το ίδιο όνομα όμως φέρει και ένα τάγμα μοναχών, αλλά και ένα είδος μαϊμούς!! Και μάλιστα όλα έχουν κοινή ρίζα. Η ιταλική λέξη "cappuccio" σημαίνει κουκούλα και η κατάληξη "-ino" προστίθεται για να δηλώσει το μικρό μέγεθος. Έτσι, cappuccino στην πραγματικότητα σημαίνει ... κουκουλίτσα!

Οι πρώτοι που πήραν το όνομα ήταν το Τάγμα Αδελφών Ελάσσονων Καπουτσίνων. Πρόκειται για έναν

Αυτό δεν είναι μια πίπα.

René Magritte, Η προδοσία των εικόνων, 1929, Los Angeles Country Museum of Art

Όταν κοιτάξετε τον παραπάνω πίνακα, θα δείτε μία πίπα. Ακόμα κι αν εστιάσετε για ώρες την προσοχή σας επάνω της, το σχέδιο δεν θα έχει κάτι άλλο να σας αποκαλύψει. Στο κάτω μέρος όμως, ο δημιουργός René Magritte πρόσθεσε το καλλιγράφημα "Ceci n'est pas une pipe", το οποίο σημαίνει "Αυτό δεν είναι μια πίπα". Από την παρουσίαση του έργου το 1929 έως και σήμερα η αντιπαράθεση της εικόνας με την φράση έχει προκαλέσει ενδιαφέρον, αμηχανία, ακόμα και χλεύη.

Πρόκειται για ένα έργο με αφοπλιστική απλότητα, από εικαστικής άποψης. Ένα εύκολα αναγνωρίσιμο

Το ταξίδι του Οδυσσέα: Από ποια μέρη πέρασε μέχρι να φτάσει στην Ιθάκη;

Η Οδύσσεια του Ομήρου αφηγείται το ταξίδι του πολυμήχανου Οδυσσέα από την Τροία, μετά τη νίκη του στον Τρωικό Πόλεμο, μέχρι την πατρίδα του, την Ιθάκη. Για την διαδρομή αυτή θα αρκούσαν λίγες εβδομάδες, όμως τελικά διήρκησε περισσότερα από 10 χρόνια, καθώς ο ήρωας ήρθε αντιμέτωπος με την οργή του θεού Ποσειδώνα. Η συναρπαστική πλοκή της Οδύσσειας την έκανε συνώνυμο του περιπετειώδους και επικίνδυνου ταξιδιού.

Από την αρχαιότητα έως και σήμερα πολλοί είναι οι μελετητές που επιχείρησαν να χαρτογραφήσουν τα χνάρια του Οδυσσέα. Ο Όμηρος περιγράφει

Γιατί ο χρυσός είναι τόσο πολύτιμος;

Το πολύτιμο, κιτρινωπό, λαμπερό μέταλλο συνοδεύει τον άνθρωπο σε όλη την ιστορία του. Το όνομα του χρυσού αποτελεί συνώνυμο του ίδιου του πλούτου. Πώς κατάφερε να ξεχωρίσει ανάμεσα στα υπόλοιπα χημικά στοιχεία; Και πώς έγινε κεντρικός παράγοντας της παγκόσμιας οικονομίας;

Ο χρυσός τράβηξε την προσοχή του ανθρώπου πριν 5000 χρόνια. Η παρουσία του σε αρχαίους ιερούς χώρους υποδεικνύει μια στενή σχέση με την θρησκεία, ενώ υπολογίζεται πως γύρω στο 700 π.Χ., με την δημιουργία των πρώτων χρυσών νομισμάτων, εισέβαλε δραστικά στην οικονομία. Έκτοτε αποτελεί –ίσως- το σημαντικότερο περιουσιακό στοιχείο.

Μπορούν οι άνθρωποι να κατοικήσουν κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας;

Η εκδοχή μιας υποβρύχιας πόλης δεν είναι τόσο απίθανη όσο μας ακούγεται. Ορισμένοι επιστήμονες μάλιστα, πιστεύουν πως, δεδομένης της αύξησης της στάθμης της θάλασσας αλλά και του ανθρώπινου πληθυσμού, κάποια στιγμή η διαβίωση μας μέσα στο νερό θα είναι απαραίτητη, για να συνεχίσουμε να ζούμε στη Γη. Αν οι άνθρωποι εξετάζουμε σοβαρά το ενδεχόμενο να μετοικήσουμε στον Άρη, γιατί όχι και στους ωκεανούς του πλανήτη μας;

Φυσικά, η υποβρύχια ζωή θα είχε πολλές προκλήσεις. Οι χαμηλές θερμοκρασίες, η τεράστια πίεση, η έλλειψη οξυγόνου, τροφίμων, πόσιμου νερού, ηλεκτρικής ενέργειας. Γίνεται να τα υπερνικήσουμε όλα αυτά; Έχει γίνει!

Ο πόλεμος των χιμπατζήδων

Είμαστε οι άνθρωποι το μόνο είδος που εμπλέκεται σε πολέμους; 

Διαχρονικά η εντύπωση μας ήταν πως ναι. Ωστόσο, οι χιμπατζήδες αμφισβήτησαν την αποκλειστικότητά μας στον πόλεμο. Μεγάλη μερίδα επιστημόνων υποστηρίζουν ότι οι χιμπατζήδες βρίσκονται σε παρόμοιο εξελικτικό στάδιο, με τους ανθρώπους της λίθινης εποχής, με καίρια διαφοροποίηση την έλλειψη ικανότητας να χειρίζονται την φωτιά. 

Τη δεκαετία του 1970, η Jane Goodall, πρωτοπόρος της προστασίας των πρωτευόντων, πέρασε χρόνια ενσωματωμένη σε μια κοινότητα χιμπατζήδων στο Εθνικό Πάρκο Gombe, στην Τανζανία. Εκεί το 1971 εξελίχθηκε μια ενδιαφέρουσα αντιπαλότητα.

Γιατί το κοινό λατρεύει τις ιστορίες μυστηρίου;

Ντετέκτιβς που εστιάζουν σε λεπτομέρειες, αστυνομικοί παθιασμένοι να διαλευκάνουν υποθέσεις, περίπλοκες σκηνές εγκλήματος και ιδιοφυείς δολοφόνοι. Το κοινό λατρεύει τις ιστορίες τους! Οι ιστορίες μυστηρίου και τα θρίλερ είναι το δεύτερο πιο δημοφιλές είδος βιβλίων/σειρών/ταινιών, μετά τις ρομαντικές. Η ροή τους είναι σε μεγάλο βαθμό, προδιαγεγραμμένη. Ένα αινιγματικό έγκλημα (ή μια σειρά από τέτοια) διαπράττεται και ο πρωταγωνιστής της επίλυσης καταφέρνει συγκεντρώνοντας στοιχεία να εντοπίσει τον ένοχο, ο οποίος κατά κανόνα δεν είναι ο προφανής. Αφού, λοιπόν, ξέρουμε τι θα γίνει, γιατί συνεχίζουμε να τις παρακολουθούμε με αμείωτο ενδιαφέρον;

Μια πρώτη εξήγηση είναι, σίγουρα, πως οι ιστορίες μυστηρίου

Στην αρχαία Χαβάη το σερφ ήταν ιερό!

Η ιστορία του σερφ είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με το αρχιπέλαγος της Χαβάης. Το "γλίστρημα στα κύματα", ή he'e nalu όπως αποκαλούταν, είχε κεντρικό ρόλο στις κοινωνίες των ιθαγενών. Δεν ξέρουμε ακριβώς πότε εφευρέθηκε, αλλά γνωρίζουμε σίγουρα πως το εξασκούσαν στην Πολυνησία εκατοντάδες χρόνια πριν έρθουν σε επαφή με τους Ευρωπαίους τον 18ο αιώνα. 

Για τους κατοίκους της Χαβάης το να σερφάρει κανείς δεν ήταν μόνο μια δραστηριότητα αναψυχής, αλλά είχε κοινωνική, πνευματική και θρησκευτική σημασία. Ήταν μια πολιτιστική παράδοση που αφορούσε

Η λατρεία του Διονύσου μέσα από τις «Βάκχες» του Ευριπίδη

Η αρχαία ελληνική τραγωδία αποτελεί ανεξάντλητη πηγή γνώσεων για την κοινωνία, τα ήθη, τα έθιµα, τις θρησκευτικές και πολιτικές πεποιθήσεις της εποχής. Επιπλέον, ξεχωριστή θέση στην δραματουργία κατέχει ο Διόνυσος ή Βάκχος. Καθότι θεός του θεάτρου, διοργανώνονταν προς τιμή του δραματικοί αγώνες, με πλήθος παραστάσεων αφιερωμένες σε αυτόν. Ως εκ τούτου, η τραγωδία Βάκχες του Ευριπίδη, που πραγματεύεται την θεμελίωση της διονυσιακής λατρείας κόντρα στην κοσμική εξουσία, αποκτά ιδιαίτερη βαρύτητα. Ο Ευριπίδης μας προσφέρει πλήθος πληροφοριών για τις βακχικές γιορτές, ενώ παρουσιάζει γλαφυρά τον μυστηριακό, οργιαστικό, εκστατικό τους χαρακτήρας.

Ο Διόνυσος χάρισε

Πείραμα "Κινέζικο Δωμάτιο": Μπορεί ένας υπολογιστής να σκεφτεί;

Το πείραμα σκέψης που έγινε ευρέως γνωστό ως Κινέζικο Δωμάτιο επιχειρεί να αποδείξει πως είναι αδύνατο ένας υπολογιστής να κατανοήσει τη γλώσσα ή να σκεφτεί. Η πρώτη δημοσίευση του επιχειρήματος από τον εμπνευστή του, Αμερικανό φιλόσοφο John Searle έγινε το 1980, σε ένα άρθρο του περιοδικού The Behavioral and Brain Sciences με τίτλο «Minds, Brains and Programs». Έκτοτε έχει απασχολήσει πολυάριθμους μελετητές, καταφέρνοντας να γίνει ιδιαίτερα δημοφιλές στην πρόσφατη φιλοσοφία.

Καίριο ερώτημα είναι το αν μπορεί η τεχνητή νοημοσύνη να φτάσει ή ακόμα και να ξεπεράσει την ανθρώπινη;

Ο Καζαντζάκης, η Ασκητική και τα χρέη του ανθρώπου

Ο Καζαντζάκης είναι η Ασκητική του. Και η Ασκητική είναι ο Καζαντζάκης. Με το βιβλίο αυτό φτάνει στην συγγραφική του ωριμότητα και παρουσιάζει την κοσμοθεωρία του ισορροπώντας μεταξύ φιλοσοφίας και ποίησης.

Ο ΠΡΟΛΟΓΟΣ ξεκινάει αποφασιστικά: "Κάθε στιγμή γεννιόμαστε (...) Κάθε στιγμή πεθαίνουμε". Οι δύο αυτές ορμές, σαν ανήφορος και κατήφορος, παλεύουν μέσα μας άναρχα. Χρέος μας είναι να

Έχουμε όλοι τις ίδιες εκφράσεις προσώπου;

Τα συναισθήματα έχουν διάφορους τρόπους έκφρασης, όπως ο τόνος της φωνής ή οι κινήσεις του σώματος. Αμεσότερος, όμως, όλων είναι οι εκφράσεις του προσώπου. Το ανθρώπινο πρόσωπο μπορεί να επικοινωνήσει, μέσω μικρών κινήσεων των μυών, διαφορετικές συναισθηματικές εμπειρίες, παράγοντας έως και 7.000 διαφορετικές εκφράσεις. Ενδιαφέρον ερώτημα που προκύπτει είναι αν οι εκφράσεις αυτές είναι βιολογικά καθορισμένες, αλλά και καθολικές στον τρόπο με τον οποίο ερμηνεύονται. Γεννιόμαστε, δηλαδή, γνωρίζοντας πώς να αποτυπώσουμε συναισθήματα στο πρόσωπό μας και να "διαβάσουμε" τα συναισθήματα των άλλων;

Ήταν ο Μεσαίωνας "σκοτεινή εποχή";

Στο καθημερινό μας λεξιλόγιο, το να παρομοιάσουμε μια κατάσταση με τον "Μεσαίωνα" προσδίδει έναν σκοτεινό, οπισθοδρομικό χαρακτήρα παραπέμποντας σε πόλεμο, καταστροφή και θάνατο. Γιατί όμως ο Μεσαίωνας έγινε συνώνυμο του σκοταδισμού;

Καταρχάς, ο Μεσαίωνας αποτελεί μία από τις τρεις περιόδους της Ιστορίας. Συγκεκριμένα, η Δυτική Ιστορία διαιρείται σε Αρχαία, Μεσαιωνική και Νεότερη. Χωρίς να μπορούν να οριστούν με απόλυτη σαφήνεια τα χρονικά όρια, για τους περισσότερους ιστορικούς, Μεσαίωνας θεωρείται

Ταξιδεύοντας για την τέχνη..

"Αν σου αρέσει η τέχνη, μην την ψάχνεις στα βιβλία. Πάρε το δισάκι σου και γύρνα τον κόσμο για να την δεις". Η συμβουλή αυτή προέρχεται από κάποιον διδάσκοντα της ιστορίας της τέχνης. Και μιλάει για μια εναλλακτική, διαδραστική, βιωματική σχέση με την τέχνη.

Τα μεγάλα μουσεία θεωρούνται οι "καθεδρικοί ναοί" της τέχνης. Αποτελούν παραδοσιακά αξιοθέατα τουριστικών προορισμών, και βρίσκονται στις περισσότερες must-see λίστες. Ωστόσο,

Η κρυμμένη πλευρά του διαδικτύου

Το διαδίκτυο, στο σύνολό του, είναι ένας χώρος αχανής. Εκατομμύρια ιστοσελίδες, βάσεις δεδομένων και servers λειτουργούν ασταμάτητα. Μια μηχανή αναζήτησης χρειάζεται λιγότερο από 1 δευτερόλεπτο για να εμφανίσει εκατομμύρια αποτελέσματα σχετικά με ό,τι ψάχνουμε. Και όμως, το εύρος του διαδικτύου εκτείνεται πολύ πέρα από εκεί. Τι είναι, λοιπόν, ο βαθύς και ο σκοτεινός ιστός;

Θα μπορούσαμε να διαχωρίσουμε το διαδίκτυο σε τρεις κατηγορίες, παρομοιάζοντάς το με ένα παγόβουνο. Η κορυφή θα ήταν ο ορατός ή επιφανειακός ιστός (Surface Web ή Clear Web). Πρόκειται για το κομμάτι του διαδικτύου που όλοι χρησιμοποιούμε καθημερινά για την ενημέρωση, την δικτύωση ή την διασκέδασή μας. Ο εντοπισμός ιστοτόπων στο σημείο αυτό είναι

Ποιο ζώο είναι το πιο επικίνδυνο για τον άνθρωπο;

Αν προσπαθήσουμε να φανταστούμε από ποιο ζώο κινδυνεύουμε περισσότερο, το μυαλό μας θα πάει σε καρχαρίες, τίγρεις ή φίδια. Αλλά ο πραγματικός μας "εχθρός" είναι πολύ διαφορετικός. Το ζώο που προκαλεί τους περισσότερους θανάτους ανθρώπων ετησίως είναι... το κουνούπι! Ακόμα και ο ίδιος ο άνθρωπος, είναι υπεύθυνος για μικρότερο αριθμό θανάτων.. Εκτός από το επίμονο βουητό, την φαγούρα και τους ερεθισμούς που μας εκνευρίζουν, το μικροσκοπικό αυτό έντομο έχει την ικανότητα να μεταδίδει ιούς ή άλλα παράσιτα που προκαλούν θανατηφόρες για τον άνθρωπο ασθένειες. Αποτελεί, έτσι, το νούμερο ένα πρόβλημα στην καταπολέμηση παγκόσμιων μολυσματικών ασθενειών.

Πώς έμοιαζε η Ωραία Ελένη;

Η ομορφιά της πυροδότησε τον διάσημο, πολυετή, και αιματηρό Τρωικό Πόλεμο. Για το πρόσωπό της ξεκίνησαν χίλια πλοία. Η διαμάχη για την αθωότητα ή την ενοχή της υπήρξε επίσης πυρετώδης. Ο λόγος, φυσικά, για την Ελένη της Σπάρτης ή Ελένη της Τροίας, ή Ωραία Ελένη. Ούσα παντρεμένη με τον Μενέλαο ακολούθησε (με την θέλησή της ή χωρίς - οι απόψεις διίστανται) τον Πάρη στην Τροία, και οι Αχαιοί συγκεντρώθηκαν για να την φέρουν πίσω. Πόσο όμορφη ήταν, λοιπόν, αυτή η μοιραία γυναίκα;

Τι υποστηρίζουν οι οπαδοί της Επίπεδης Γης;

Πολιτισμοί του παρελθόντος αντιλαμβάνονταν την Γη ως έναν επίπεδο δίσκο. Με την εξέλιξη της επιστημονικής σκέψης και μετέπειτα της τεχνολογίας, αποδείχθηκε πως πρόκειται για ένα σφαιρικό πλανήτη. Η εκδοχή αυτή είναι ευρέως αποδεκτή σήμερα, αλλά όχι απόλυτα!! Η θεωρία της Επίπεδης Γης έχει αναβιώσει τα τελευταία χρόνια, βρίσκοντας μάλιστα πολλούς και ένθερμους υποστηρικτές. Σε αυτό το άρθρο δεν θα ασχοληθούμε με την οποιαδήποτε απόδειξη (υπάρχει πλήθος σχετικών πληροφοριών στο διαδίκτυο). Θα επιχειρήσουμε μόνο να καταλάβουμε πώς περιγράφεται η Γη σύμφωνα με όσους υποστηρίζουν πως είναι επίπεδη.

Τα μέλη της Κοινότητας της Επίπεδης Γης (Flat Earth Society) ισχυρίζονται πως προσπαθούν μέσα από

Ευθανασία: Δικαίωμα στον θάνατο ή ανθρωποκτονία;

Η ευθανασία αποτελεί αδιαμφισβήτητα μια από τις πολυπλοκότερες αντιπαραθέσεις, με ηθικές, νομικές και ιατρικές εκφάνσεις. Καθώς το τελικό αποτέλεσμα (ο θάνατος του ασθενούς) είναι μη αναστρέψιμη κατάσταση, οι προβληματισμοί για τις αποφάσεις και τα κίνητρα αποκτούν μεγάλη βαρύτητα.

Ο ίδιος ο ορισμός της ευθανασίας είναι πολυσύνθετος, με πολλές "υποσημειώσεις". Σίγουρα πρόκειται για τον σκόπιμο τερματισμό της ζωής κατ' απαίτηση του ίδιου του πάσχοντος από ανίατη, χωρίς

Όταν οι κάτοικοι της Οξφόρδης επιτέθηκαν στο πανεπιστήμιο της πόλης

Ορισμένες πόλεις σχεδόν ταυτίζονται με τα πανεπιστήμια τους. Χαρακτηριστικό παράδειγμα η περίπτωση της Οξφόρδης στη Μεγάλη Βρετανία. Μια πόλη με μικρή έκταση και πληθυσμό, διάσημη όμως παγκοσμίως χάρη στο ιδιαιτέρως αναγνωρισμένο πανεπιστήμιο της. Ωστόσο η σχέση των πανεπιστημιακών ιδρυμάτων με τις πόλεις που τα φιλοξενούν έχει ταραγμένο παρελθόν.

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει ο αγγλικός όρος «town and gown». Ως «town» (πόλη) χαρακτηρίζεται

Τεστ του καθρέφτη: Ποια ζώα αναγνωρίζουν το είδωλό τους;

Όταν βρεθούμε μπροστά σε έναν καθρέφτη, οι άνθρωποι γνωρίζουμε πως η μορφή που μας κοιτά είναι η δική μας. Όπως φαίνεται όμως, τα περισσότερα είδη ζώων δεν φτάνουν στην ίδια διαπίστωση. Την ικανότητα αυτή, της αναγνώρισης του ειδώλου, εξετάζει το Τεστ του Καθρέφτη (Mirror Test), θεωρώντας την μάλιστα ένδειξη γνωστικής λειτουργίας, ενσυναίσθησης και κοινωνικής ευαισθητοποίησης. H αυτο-αναγνώριση, υποδηλώνει πιθανώς και κάποιο επίπεδο αυτοσυνείδησης.

Σπατάλη τροφίμων: το πιο παράλογο πρόβλημα του πλανήτη

Δεν είναι υπερβολή να πούμε ότι η σπατάλη τροφίμων (food waste) είναι ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα που αντιμετωπίζει σήμερα ο πλανήτης. Από το φαγητό που παράγεται, σε παγκόσμια κλίμακα, το 1/3 καταλήγει στα σκουπίδια. Το μεγαλύτερο κομμάτι αυτού, μάλιστα, είναι απόλυτα ασφαλές προς βρώση. Οι συνακόλουθες επιπτώσεις είναι πολυεπίπεδες.

Η κακοδιαχείριση φαγητού, εμφανίζεται σε όλα τα στάδια της εφοδιαστικής αλυσίδας, ξεκινώντας από τους φορείς παραγωγής και φτάνοντας μέχρι τους τελικούς καταναλωτές.

Αυτοπροσωπογραφία: ο πρόγονος της selfie

Norman Rockwell,
Τριπλή αυτοπροσωπογραφία, 1960

Η απεικόνιση του εαυτού μας φαίνεται να είναι διαχρονικά αγαπημένη θεματική. Η Google ανέφερε το 2019 ότι οι συσκευές της λαμβάνουν 93 εκατομμύρια selfies την ημέρα! Σήμερα θεωρούμε την λήψη μιας εικόνας του προσώπου μας φαινόμενο των social media, αλλά στην πραγματικότητα, η αυτοπροσωπογραφία αποτελεί είδος με έντονη παρουσία σε όλη την ιστορία της τέχνης. Γιατί τόσοι καλλιτέχνες απαθανάτισαν τον εαυτό τους;

Οι αυτοπροσωπογραφίες των καλλιτεχνών είναι μια ενδιαφέρουσα υποκατηγορία των

Το ψαράκι της γυάλας

Το διήγημα "Το ψαράκι της γυάλας" εκδόθηκε στη συλλογή "Ο μπιντές και άλλες ιστορίες" το 1971. Πραγματεύεται την επιβολή της Δικτατορίας των Συνταγματαρχών, παρακολουθώντας τις κινήσεις και τις σκέψεις ενός ανθρώπου την ημέρα εκείνη. Ο συγγραφέας, Μάριος Χάκκας, είχε υποστεί και ο ίδιος διώξεις λόγω των πολιτικών του φρονημάτων.

Η πλοκή

Η ιστορία ξεκινά περιγράφοντας την γενική ατμόσφαιρα πανικού που επικρατεί στην Αθήνα, με τον κόσμο να συγκεντρώνει τρόφιμα,

Οι ήχοι του διαστήματος

Σε ένα υποθετικό σενάριο, όπου ένας άνθρωπος θα βρισκόταν ελεύθερος στο διάστημα -επιβιώνοντας χωρίς προβλήματα στις εκεί συνθήκες-, τι θα άκουγε;

Τίποτα! Ακόμα και να χτυπούσε ο ίδιος τα χέρια του, πάλι δεν θα άκουγε τα παλαμάκια. Στον κενό χώρο του διαστήματος, τα ηχητικά κύματα δεν μεταφέρονται. Τα ουράνια σώματα παράγουν σήματα, ωστόσο δεν υπάρχουν τα μέσα για να τα διαδώσουν ακουστικά. Ίσως θα ήταν πιο ακριβές να πούμε πως δεν υπάρχει ήχος με τον τρόπο που τον αντιλαμβάνονται τα γήινα όντα. Αυτό που μπορούμε να κάνουμε είναι

Μπιρ Ταουίλ: Η έκταση γης που κανένα κράτος δεν θέλει δική της!

Ένα μικρό κομμάτι αφρικανικής γης, κατά μήκος των συνόρων της Αιγύπτου και του Σουδάν, ξεχωρίζει από τα υπόλοιπα του πλανήτη, καθώς δεν διεκδικείται από κανένα αναγνωρισμένο κράτος. Αυτή η τραπεζοειδής έκταση των μόλις 2.060 τ.χλμ. (μικρότερη και από το Βατικανό!) ονομάζεται Μπιρ Ταουίλ (Bi'r Tawīl) και καθώς δύσκολα θα μπορούσε να αποτελέσει ανεξάρτητο κράτος, παραμένει σε καθεστώς terra nullius (κανενός γη).

Όλα ξεκίνησαν από μία συνοριακή γραμμή!

Το 1899, η ευρύτερη περιοχή

Ονειρευόμαστε έγχρωμα ή ασπρόμαυρα;

Έχουν χρώμα τα όνειρα που βλέπεις; 

Η αυθόρμητη απάντηση είναι πως έχουν. Oι περιγραφές ονείρων διαχρονικά περιελάμβαναν χρώματα, στις αρχές του 20ου αιώνα, όμως, πολλοί ανέφεραν πως ονειρεύονται ασπρόμαυρα. Λίγες δεκαετίες αργότερα η εμφάνιση χρώματος αυξήθηκε ξανά. Πώς μπορούμε να εξηγήσουμε αυτό το "ασπρόμαυρο διάλειμμα";

Η δικαιοσύνη στον Κώδικα του Χαμουραμπί

Η αρχαία Βαβυλωνιακή Αυτοκρατορία, κάλυπτε μεγάλο μέρος της Μεσοποταμίας και μετρούσε πάνω από ένα εκατομμύριο υπηκόους. Διασημότερος βασιλιάς της υπήρξε ο Χαμουραμπί, τόσο επειδή επί της εποχής του η αυτοκρατορία έφτασε στην ακμή της, όσο και χάρη στον περίφημο "Κώδικα του Χαμουραμπί". Πρόκειται για μια συλλογή κανόνων που αποτελούσε τη βάση ενός ενιαίου νομικού συστήματος, με στόχο την αποτελεσματική συνύπαρξη.

Το 1902, όταν βρέθηκε η στήλη που έφερε χαραγμένο το

Πού μπορεί να καταλήξουν τα κλεμμένα έργα τέχνης;

Στις κλοπές έργων τέχνης είναι κοινά αποδεκτό πως η αξιοποίηση των κλοπιμαίων είναι πιο δύσκολη υπόθεση και από την ίδια την αρπαγή τους. Στα περισσότερα μουσεία τα μέτρα προστασίας είναι ελλιπή, ενώ οι πιθανότητες πώλησης ενός διάσημου έργου ή κομματιών μιας προβεβλημένης ληστείας είναι περιορισμένες.

Παρόλα αυτά, η διακίνηση κλεμμένων έργων τέχνης αποτελεί βιομηχανία δισεκατομμυρίων. Μεγάλο μέρος της αφορά αγοραπωλησίες έργων χαμηλής αξίας, που η παράνομη απόκτησή τους δεν κεντρίζει το ενδιαφέρον όσο η λεηλασία ενός μουσείου. Ποιες διαδρομές μπορεί να ακολουθήσει, λοιπόν, ένα έργο όταν κλαπεί από την συλλογή του;

Είσαι ψυχαναγκαστικός;;

Τα τελευταία χρόνια, το ενδιαφέρον για τις ψυχικές νόσους είναι θερμό. Η ευαισθητοποίηση αυτή είναι εξαιρετικής σημασίας, ελλοχεύει όμως ο κίνδυνος ο υπερβάλλον ζήλος να θολώσει τα όρια τού τι τελικά συνιστά ψυχική ασθένεια. Είναι καίριο, επομένως, να διαχωρίσουμε πότε μια σκέψη ή μια συμπεριφορά είναι δείγμα διαταραχής και πότε περιστασιακή διάθεση. Να διακρίνουμε, για παράδειγμα, την θλίψη από την κατάθλιψη.

Μια διαταραχή που δημιουργεί συχνά παρανοήσεις είναι η Ιδεοψυχαναγκαστική (ΙΨΔ). 'Ένα άτομο με ΙΨΔ βιώνει επανειλημμένα

Ηλιοβασίλεμα στον πλανήτη Άρη!

Τα ηλιοβασιλέματα σε διάφορα σημεία της Γης αποτελούν διάσημο φωτογραφικό σκηνικό για ρομαντικές λήψεις. Με τα διαστημόπλοια που έχουν σταλεί στον Άρη, έχουμε την ευκαιρία να δούμε εικόνες με τον Ήλιο να ανατέλλει ή να δύει στον Κόκκινο Πλανήτη. Ίσως, από άποψη χρώματος ή τοπίου, να μην μας φαίνονται το ίδιο εντυπωσιακές με τις γήινες, είναι όμως καθηλωτικές αν συνειδητοποιήσει κανείς πως πρόκειται για μια αποτύπωση του τρόπου που αλληλεπιδρά ο Ήλιος μας με έναν άλλο πλανήτη!

Ο κύριος στόχος των λήψεων δεν είναι καλλιτεχνικός. Κατά κύριο λόγο, λαμβάνονται στα πλαίσια της

Μήπως ζούμε σε δικτατορία;

Η έννοια της δικτατορίας είναι αρκετά θολή, και οι μηχανισμοί της δυσδιάκριτοι. Καμία δικτατορία δεν αυτοαποκαλείται δικτατορία. Ο όρος θεωρείται υποτιμητικός και δίνεται από τα άλλα έθνη, κυρίως τα δυτικά. Απεναντίας, τα εν λόγω καθεστώτα εξυμνούν τα δημοκρατικά τους ιδεώδη. Χαρακτηριστικό το ότι πολλές χώρες με δικτατορία εντάσσουν τον όρο "Δημοκρατία" στην ονομασία τους. Και πράγματι, είναι πολύ εύθραυστες οι ισορροπίες μεταξύ δημοκρατίας και δικτατορίας. Ποια είναι, επομένως, τα όρια; Πώς μπορούμε να διακρίνουμε τυχόν απειλή, ως πολίτες;

Συμπόσιο: Η πραγματεία του Πλάτωνα για τον Έρωτα

Το Συμπόσιο ή Περί Έρωτος γράφτηκε λίγο μετά το 385 π.Χ. Πολυδιαβασμένο έργο του Πλάτωνα, χάρη στο διαχρονικά δημοφιλές θέμα. Αποτελεί, μάλιστα, την πρώτη πραγματεία αφιερωμένη στον έρωτα. Σύμφωνα με το κείμενο: "Τον Έρωτα κανένας απ' τους ανθρώπους δεν έχει τολμήσει μέχρι σήμερα να τον υμνήσει επάξια και κατά συνέπεια μένει παραμελημένος ένας τόσο μεγάλος θεός".

Το σκηνικό στήνεται στο σπίτι του τραγικού ποιητή Αγάθωνα. Μετά την χθεσινοβραδινή τους κραιπάλη, οι εκλεκτοί παρευρισκόμενοι αποφασίζουν

Ανταρκτική: Μια ήπειρος που μοιάζει με άλλο πλανήτη!

Μόλις το 1820 εξερευνητές προσέγγισαν για πρώτη φορά τις παγωμένες ακτές της Ανταρκτικής, επιβεβαιώνοντας αρχαίους μύθους για την ύπαρξη μιας Terra Australis (Νότια Γη). Το απόκοσμο και αφιλόξενο σκηνικό που αντίκρισαν ευθύνεται για το ότι παρέμεινε στην αφάνεια τα χρόνια που ακολούθησαν. Μέχρι σήμερα εξακολουθεί να είναι η πιο ανεξερεύνητη και ανέπαφη από τον άνθρωπο ήπειρος. Ένας τόπος μυστηρίου..