Κυριακή 22 Οκτωβρίου 2023

Τα "Σαλόνια" του Παρισιού που καθόριζαν την τέχνη για αιώνες.

Αν ήσασταν καλλιτέχνης του 19ου αιώνα, και ονειρευόσασταν να αποκτήσετε κύρος και φήμη, ο δρόμος σας περνούσε απαραιτήτως από το Salon, την επίσημη δηλαδή Έκθεση Ζωγραφικής της Ακαδημίας Καλών Τεχνών του Παρισιού. Η διοργάνωση που ξεκίνησε ως τοπική παρουσίαση της δουλειάς των αποφοίτων μετατράπηκε στο σημαντικότερο καλλιτεχνικό γεγονός όλου του δυτικού κόσμου. 

Για την πρώτη έκθεση, που πραγματοποιήθηκε τον Απρίλιο του 1667, δυστυχώς, ελάχιστες πληροφορίες έχουν διασωθεί. Δεν υπάρχει λίστα με έργα ή καλλιτέχνες που συμμετείχαν, αλλά σύμφωνα με πηγές, περιλάμβανε πληθώρα έργων όλων των ειδών ζωγραφικής (προσωπογραφία, τοπιογραφία, νεκρές φύσεις κ.α.). Έπειτα ακολούθησαν διοργανώσεις σε ένα ακανόνιστο πρόγραμμα. 

Το 1673 εμφανίστηκε ο πρώτος κατάλογος, αναφέροντας τους πίνακες και τα γλυπτά της έκθεσης, μαζί με μια σύντομη περιγραφή τους, χωρίς όμως εικονογράφηση. Μεταξύ πολλών αναφέρονται, ο Charles le Brun με μια σειρά έργων για τη ζωή του Μεγάλου Αλεξάνδρου, ο Henri Testelin, τον René Antoine Houasse, η Madeleine Boullogne. 

Σημαντική χρονιά υπήρξε το 1725, όταν το Salon μετακόμισε στο Μουσείο του Λούβρου, όπου ήδη εκτίθονταν σημαντικά έργα της γαλλικής ιστορίας. Η έκθεση παλαιών και σύγχρονων έργων στον ίδιο χώρο φαινόταν πολύ καινοτόμα, αφού το παρελθόν αποτελούσε πρότυπο και πηγή έμπνευσης. Μετά την Γαλλική Επανάσταση ξεκίνησαν να συμμετέχουν και ζωγράφοι εκτός Γαλλίας και ο αριθμός των έργων αυξανόταν ραγδαία. Έτσι το 1848, το Λούβρο σταμάτησε να φιλοξενεί το Salon, κυρίως λόγω έλλειψης χώρου.

Στο δεύτερο μισό του 19ου αιώνα, η διοργάνωση βρέθηκε στο απόγειο της. Καλλιτέχνες από όλο τον κόσμο δημιουργούσαν τα έργα τους ακολουθώντας πιστά τα συντηρητικά κριτήρια της. Επέλεγαν ένα σοβαρό, ιστορικό ή μυθολογικό θέμα, το εκτελούσαν δίνοντας προσοχή στην λεπτομέρεια, έδιναν έναν εμφατικό τίτλο, το καδράριζαν άψογα, το παρουσίαζαν στην επιτροπή και περίμεναν με αγωνία να εγκριθεί η συμμετοχή τους. Όσοι απορρίπτονταν αποχωρούσαν ντροπιασμένοι ακόμα και με γιουχαρίσματα από το κοινό. Όσοι τα κατάφερναν έχαιραν εκτίμησης, καθώς μπορούσαν να θεωρούνται λόγιοι, που δίδασκαν ομορφιά και γούστο. Τα καλύτερα έργα λάμβαναν βραβεία, μετάλλια και διακρίσεις και οι δημιουργοί αποκτούσαν φήμη, χρήμα και εγγυημένη θέση στις επόμενες εκθέσεις.

Έως και 4000 έργα παρουσιάζονταν σε 25 μεγάλες αίθουσες, όπου οι τοίχοι χαρακτηριστικά γέμιζαν από πάνω μέχρι κάτω. Έως και 1 εκατομμύριο ήταν οι επισκέπτες, μεταξύ αυτών κριτικοί τέχνης, δημοσιογράφοι, φιλότεχνοι και άνθρωποι που αναζητούσαν κοινωνικό στάτους, καθώς το να παρακολουθεί κανείς τα καλλιτεχνικά δρώμενα της εποχής ήταν απαραίτητο.


Το 1863 ήταν χρονιά με ρεκόρ απορρίψεων, καθώς από 5.000 έργα που υποβλήθηκαν, η κριτική επιτροπή αποδέχθηκε μόνο 2.000. Η ακαμψία του Salon και οι αυξανόμενες απορρίψεις προκάλεσαν δυσαρέσκεια στους καλλιτέχνες. Ως αποτέλεσμα, ο Ναπολέων Γ' δημιούργησε το Salon des Refusés (Σαλόνι των Απορριφθέντων).  Ένα από τα πιο σημαντικά έργα τέχνης που παρουσιάστηκαν εκεί ήταν το σκανδαλώδες Πρόγευμα στην Χλόη του Édouard Manet.

Στις αρχές του 20ου αιώνα τα πράγματα άρχισαν να αλλάζουν αισθητά. Οι ακαδημαϊκοί καλλιτέχνες μειώθηκαν σε δημοτικότητα, και η πρωτοπορία κέρδιζε όλο και περισσότερο έδαφος. Καλλιτέχνες, κριτικοί, συλλέκτες και το κοινό άρχισαν να αγνοούν το Salon, που έχασε για πάντα την αίγλη του.


Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Διάβασε επίσης στο Diaxroniko.eu