Κίτρινος τύπος: Η δημοσιογραφία που στοχεύει στον εντυπωσιασμό

Η κίτρινη δημοσιογραφία εμφανίστηκε στα μέσα της δεκαετίας του 1890 στη Νέα Υόρκη και συνδέθηκε με τις τακτικές δύο εφημερίδων: της New York Journal και της New York World. Σκληροί αντίπαλοι στον εκδοτικό κόσμο αναδείχθηκαν οι δημοσιογράφοι William Randolph Hearst και Joseph Pulitzer αντίστοιχα. 

Ο Pulitzer -αυτός με το ομώνυμο βραβείο- είχε αγοράσει

την New York World το 1883 και, χρησιμοποιώντας εντυπωσιακά ρεπορτάζ για την πολιτική διαφθορά και την κοινωνική αδικία, την είχε αναδείξει ως την εφημερίδα με τη μεγαλύτερη κυκλοφορία στη χώρα. Η υπεροχή του αμφισβητήθηκε το 1895 όταν ο Hearst -αυτός που ενέπνευσε την ταινία "Πολίτης Κέιν"- αγόρασε το αντίπαλο Journal, δείχνοντας γρήγορα την πρόθεση του να εντείνει τον ανταγωνισμό. Προσέλαβε μάλιστα κάποιους υπαλλήλους από την εφημερίδα του Pulitzer, συμπεριλαμβανομένου του Richard F. Outcault, ενός σκιτσογράφου που είχε σχεδιάσει την δημοφιλή σειρά κόμικ "The Yellow Kid" (Το Κίτρινο Παιδί). Τα κόμικ αυτά, έπειτα, δημοσιεύονταν και στις δύο εφημερίδες -τον Outcault αντικατέστησε στο New York World ο σκιτσογράφος George B. Luks- και τράβηξαν τόσο πολύ την προσοχή που οδήγησαν στον όρο «κίτρινη δημοσιογραφία».

Ποιος ήταν ο στόχος της;

Την εποχή εκείνη, η μεγαλύτερη μερίδα του αναγνωστικού κοινού αποτελούνταν από την εργατική τάξη και οι εφημερίδες κόστιζαν μόλις ένα ή δύο σεντ. Με επίκεντρο την αύξηση των πωλήσεων οι συντάκτες έπρεπε να προσελκύσουν αναγνώστες, να τους εξάψουν την περιέργεια. Εισήγαγαν σοκαριστικούς τίτλους, συναισθηματικά φορτισμένες ιστορίες, ζωηρή γραφή, δραματικές αναφορές, έντονες εικόνες, σκάνδαλα και κουτσομπολιά. Δεν ήταν επίσης ασυνήθιστο να κατασκευάζονται γεγονότα, με αναφορές σε ανώνυμες πηγές. Η δημοσιογραφία προσέφερε φτηνές συγκινήσεις σε καθημερινή βάση, παίρνοντας απόσταση από την αποστολή της αντικειμενικής παρουσίασης γεγονότων. Ιστορικοί υποστηρίζουν πως στον βωμό των πωλήσεων, ο κίτρινος Τύπος κατάφερε μέχρι και να ξεσηκώσει τη φιλοπολεμική στάση του κοινού και συνέβαλε στο ξέσπασμα του ισπανοαμερικανικού πολέμου.

Σταδιακά οι κίτρινες πρακτικές επεκτάθηκαν σε όλες τις μορφές δημοσιογραφίας, εγείροντας σοβαρά ζήτημα δεοντολογίας και σκοπού της ενημέρωσης. Σήμερα, οι τακτικές αυτές ίσως δεν μας κάνουν τρομερή εντύπωση. Ορισμένες από αυτές μάλιστα, τις θεωρούμε δεδομένες σε ένα δημοσιογραφικό ρεπορτάζ. Η τελείως δωρεάν και ακατάπαυστη ενημέρωση που μας προσφέρεται έρχεται κόντρα με την αυτονόητη ανάγκη των μέσων να κερδίζουν χρήματα. Πέρα από την υποχρέωση να κρίνουμε μια είδηση, οφείλουμε να διακρίνουμε και το πότε ή σε ποιο βαθμό στόχος είναι η ίδια μας η μεθόδευση.