16 Φεβρουαρίου - 28 Φεβρουαρίου 1923: Οι μέρες που σβήστηκαν από τον χρόνο!

Το 1923 υπήρξε μια χρονιά συντομότερη από τις άλλες για την χώρα μας.. Είναι η χρονιά που αποφασίστηκε να μεταβούμε από το Ιουλιανό στο Γρηγοριανό ημερολόγιο, αποτελώντας μάλιστα την τελευταία Ευρωπαϊκή χώρα που το κάνει. Μετά τις 15 Φεβρουαρίου ξημέρωσε η 1η Μαρτίου, και οι ενδιάμεσες μέρες δεν υπήρξαν ποτέ!

Η διαφορά Ιουλιανού και Γρηγοριανού Ημερολογίου 

Το Ιουλιανό ημερολόγιο ξεκίνησε το 46 π.Χ. υπολογίζοντας ως διάρκεια έτους τις 365,25 ημέρες, δηλαδή 365 ημέρες και 6 ώρες. Για να καλυφθούν αυτές οι επιπλέον 6 ώρες αποφασίστηκε να προστίθεται μία ημέρα κάθε 4 χρόνια, τα γνωστά μας δίσεκτα έτη. Ωστόσο, η πραγματική διάρκεια του ηλιακού έτους, δηλαδή του χρόνου περιστροφής της Γης γύρω από τον Ήλιο, είναι κατά 11 λεπτά και 14 δευτερόλεπτα μικρότερη.  Αυτό το φαινομενικά μικρό διάστημα με την πάροδο των αιώνων θα δημιουργούσε σημαντικές ανακρίβειες, με σημεία του αστρονομικού κύκλου, όπως οι εαρινές ισημερίες, σταδιακά να μετατοπίζονται, δημιουργώντας με την σειρά τους προβλήματα και στον υπολογισμό θρησκευτικών εορτών, όπως το Πάσχα.

Πράγματι, στα τέλη του 16ου αιώνα είχαν ήδη χαθεί 11 ημέρες. Έτσι, με παρέμβαση του Πάπα Γρηγορίου ΙΓ' ξεκινά το Γρηγοριανό Ημερολόγιο, που κρατά όλα τα στοιχεία του Ιουλιανού, διαφοροποιώντας μόνο την μέση διάρκεια του έτους. Για να γίνει αυτό, τα δίσεκτα έτη πρέπει να υπολογίζονται με τέτοιον τρόπο ώστε να παραλείπεται η προσθήκη της επιπλέον ημέρας κάθε 129 χρόνια. Συγκεκριμένα ορίστηκε πως δίσεκτα είναι τα έτη που διαιρούνται ακριβώς με τον αριθμό 4 (πχ το 2024 είναι δίσεκτο), εκτός αν τα έτη αυτά διαιρούνται ακριβώς με τον αριθμό 100 (πχ το 2100 δεν είναι δίσεκτο), και δεν διαιρούνται ακριβώς με τον αριθμό 400 (πχ το 2000 είναι δίσεκτο). Με την αλλαγή αυτή, η διάρκεια του έτους έγινε 365,2425 ημέρες, που και πάλι δεν είναι απόλυτα ακριβής, αλλά η απόκλιση είναι πολύ μικρότερης κλίμακας. 

Η εφαρμογή του νέου Ημερολογίου 

Η εφαρμογή του Γρηγοριανού Ημερολογίου δεν υπήρξε εύκολη υπόθεση, κυρίως διότι κρίθηκε σκόπιμο να ξεκινήσει πλησιάζοντας το ηλιακό έτος, επομένως "πηδώντας" κάποιες μέρες μπροστά. Οι πρώτες χώρες που ακολούθησαν τις οδηγίες του Πάπα ήταν η Ιταλία, η Πολωνία, η Ισπανία και η Πορτογαλία, όπου η τελευταία μέρα του Ιουλιανού ημερολογίου ήταν η 4η Οκτωβρίου 1582. Αμέσως επόμενη και πρώτη του Γρηγοριανού ήταν η 15η Οκτωβρίου 1582, δημιουργώντας ένα κενό 10 ημερών.  

Ακόμα μεγαλύτερη σύγχυση έφερε το γεγονός πως για όλες τις υπόλοιπες χώρες, οι κενές αυτές ημερομηνίες υπήρξαν κανονικά. Τους επόμενους μήνες, χρόνια έως και αιώνες, χώρες η μία μετά την άλλη θα υιοθετούσαν το Γρηγοριανό Ημερολόγιο, κάνοντας τα δικά τους αντίστοιχα άλματα στις ημέρες, και δημιουργώντας την αναγκη να χρησιμοποιούμε διπλές ημερομηνίες σε ιστορικά γεγονότα.

Για την Ελλάδα η απόφαση να συμβαδίσει με το Ημερολόγιο που πλέον ίσχυε σε όλη την Ευρώπη πάρθηκε το 1923. Για εμάς το Ιουλιανό Ημερολόγιο είχε καταληκτική ημέρα την 15η Φεβρουαρίου και το Γρηγοριανό ξεκίνησε ως 1η Μαρτίου. Έναν χρόνο αργότερα, στις 23 Μαρτίου 1924, η Εκκλησία της Ελλάδος αποφάσισε να ταυτίσει το εκκλησιαστικό ημερολόγιο με το Γρηγοριανό, βρίσκοντας όμως αντίθετους ορισμένους ιερείς και πιστούς. Αυτοί που δεν αποδέχτηκαν την ημερολογιακή μεταρρύθμιση ονομάστηκαν Παλαιοημερολογήτες και ακολουθούν το Ιουλιανό Ημερολόγιο.