Με μια μόλις γρήγορη ματιά στην ιστορία μπορούμε να παρατηρήσουμε πως ο έλεγχος των τροφίμων υπήρξε πάντα μια καίρια παράμετρος σε πολεμικές συγκρούσεις. Η διάσημη παρατήρηση του Ναπολέοντα πως "Ένας στρατός μάχεται με το στομάχι του" σκιαγραφεί εύστοχα τον τρόπο που η σίτιση εν μέσω ενός πολέμου μετατρέπεται σε οπλισμό εξίσου ισχυρό με καλάσνικοφ, βόμβες και εκρηκτικά, για έναν πολύ απλό λόγο: οι άνθρωποι πεινάνε..
Ο τρόπος που ο πόλεμος σχετίζεται με την σίτιση είναι πολυδιάστατος. Από πρακτικής πλευράς, μια πολεμική σύγκρουση σίγουρα διαταράσσει τη ροή της εποχικής ανάπτυξης των καλλιεργειών, και της εργασίας των αγροτικών πληθυσμών δημιουργώντας δυσλειτουργία στην ίδια την παραγωγή. Επιπλέον, το οικονομικό κόστος ενός πολέμου -για όλους τους εμπλεκόμενους- δυσχεραίνει την αγορά εισαγόμενων προϊόντων αλλά και τη διανομή ήδη διαθέσιμων στον ευρύ πληθυσμό.
Καθώς, όμως είναι γνωστό από αμνημονεύτων χρόνων πως η παροχή ή η παρακράτηση τροφής γέρνει την πλάστιγγα υπέρ της εκάστοτε πλευράς της σύρραξης, η ασιτία μετατρέπεται και σε όπλο. Συνήθης στρατηγική που εφαρμόζεται είναι να εμποδίζονται οι μεταφορές τροφίμων στην περιοχή των συγκρούσεων με στόχο τη λιμοκτονία του στρατού ή και του λαού ολόκληρου. Σε παλαιότερες εποχές συχνή τακτική ήταν και η λεγόμενη "καμένη γη", δηλαδή η καταστροφή της συγκομιδής ή και η μόλυνση της περιοχής που εμπόδιζε την καλλιέργεια.
Ιδιαίτερη σημασία μπορεί να δοθεί στις περιπτώσεις πολιορκιών, όπου εξ' ορισμού, η πείνα γίνεται μοχλός πίεσης με στόχο οι μαχόμενοι να καμφθούν σωματικά και ηθικά. Από την πολιορκία της Τροίας, που περιγράφει ο Όμηρος στην Ιλιάδα, μέχρι την ηρωική έξοδο από το πολιορκημένο Μεσολόγγι κατά την Ελληνική Επανάσταση, ή και την πολιορκία των 872 ημερών στο Λένινγκραντ κατά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, η έκβαση μπορεί να ποικίλλει, η αντοχή όμως είναι αυτή που την καθορίζει. Είτε ο πολιορκημένος θα αναγκαστεί να παραδοθεί, υποκείπτοντας στην πείνα και τις ασθένειες. Είτε η πολιορκία θα τελειώσει επειδή οι δυνάμεις εισβολής δεν μπορούν να διατηρήσουν τις γραμμές εφοδιασμού, κυρίως όταν περιβάλλονται από εχθρικά προς αυτές κράτη.
Αδιαμφισβήτητα, στην σύγχρονη εποχή έχουν γίνει βελτιώσεις στη συντήρηση, τη συσκευασία και τη μεταφορά τροφίμων που συχνά καθιστούν τους επιτιθέμενους στρατούς σχεδόν απρόσβλητους στη διαθεσιμότητα τροφίμων. Για τον λόγο αυτό, η επισιτιστική βοήθεια σε ένα κράτος που δέχεται εισβολή, εκτός από πράξη αλληλεγγύης, όπως συνήθως γίνεται αντιληπτή, αποτελεί και αμυντικό οπλισμό κομβικής σημασίας.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου