Τελετές τσαγιού: όταν το τσάι είναι κάτι περισσότερο από ένα ρόφημα!

Οι τελετές τσαγιού αποτελούν ένα ιδιαιτέρως ενδιαφέρον κομμάτι της παράδοσης της Άπω Ανατολής, με μεγάλη ιστορία και πολιτιστική σημασία. Πρόκειται για την τελετουργική προετοιμασία και παρουσίαση του τσαγιού, που συναντάται σε αρκετές χώρες, όπως η Ταϊβάν και η Κορέα, ωστόσο πιο στενά συνδέεται με την Κίνα και η Ιαπωνία.

 

Το τσάι έχει προέλευση από την Κίνα, όπου σύμφωνα με τον τοπικό μύθο ανακαλύφθηκε το 2737 π.Χ. και έγινε άμεσα δημοφιλές. Καταναλωνόταν για ιατρικούς λόγους, χρησιμοποιούταν σε θρησκευτικές τελετουργίες, ενώ γράφτηκαν ακόμη και ποιήματα για αυτό.  Τον 9ο αιώνα, ένας μοναχός επιστρέφοντας από ταξίδι στην Κίνα, το μετέφερε στην Ιαπωνία. Αρχικά, αποτέλεσε ρόφημα βασιλικών τάξεων και έπειτα έγινε σύμβολο των καλλιεργημένων ανθρώπων και των πολεμιστών και  άρχισε να εξελίσσει τη δική του αισθητική.

Σήμερα, οι  διασημότερες τελετές τσαγιού είναι οι ιαπωνικές, γνωστές και ως Way of Tea. Αν και μπορεί να είναι μία περίπλοκη, πολύωρη διαδικασία, που αλλάζει ανάλογα με τον τόπο και την εποχή του χρόνου, μπορούμε να ξεχωρίσουμε κάποια βασικά βήματα.

Σετ τσαγιού

Παραδοσιακά, οι τελετές τσαγιού πραγματοποιούνται σε μια αίθουσα απλά διακοσμημένη που περιβάλλεται από έναν ήρεμο κήπο, με λουλούδια χωρίς έντονα χρώματα και μυρωδιές. Πρώτο μέλημα του οικοδεσπότη της τελετής είναι η κατάλληλη προετοιμασία του χώρου, ο επιμελής καθαρισμός του και ο έλεγχος ότι όλες οι προμήθειες είναι διαθέσιμες. 

Όταν φτάσουν οι προσκεκλημένοι, ο οικοδεσπότης τους προσκαλεί στην αίθουσα. Αφού ανταλλάξουν μια υπόκλιση, ο καλεσμένος ξεπλένει τα χέρια και το στόμα του με νερό, ως σύμβολο εξαγνισμού, βγάζει τα παπούτσια του και εισέρχεται. Όταν περάσουν μέσα όλοι, κάθονται με σειρά κύρους.

Πρώτα σερβίρεται το παραδοσιακό ιαπωνικό γεύμα πολλών πιάτων kaiseki. Όταν το γεύμα ολοκληρωθεί, ο οικοδεσπότης ξεκινά να καθαρίζει σχολαστικά όλα τα εργαλεία που θα χρειαστεί για την παρασκευή και το σερβίρισμα του τσαγιού. Συνήθως προτιμάται το matcha, ένα πράσινο τσάι σε σκόνη, που με μεθοδικές κινήσεις ο οικοδεσπότης αναμειγνύει στο ζεστό νερό. Παραδοσιακά, σερβίρεται αρχικά ένα παχύρρευστο τσάι και η τελετή τελειώνει με το σερβίρισμα ενός πιο αραιού τσαγιού. 

Το μπολ με το τσάι δίνεται στον πρώτο επισκέπτη, ο οποίος πίνει μια γουλιά, επαινεί τον οικοδεσπότη για το ρόφημα, μετά σκουπίζει το μπολ με ένα πανί και το περνάει στον επόμενο καλεσμένο. Η διαδικασία επαναλαμβάνεται μέχρι να πιουν όλοι τσάι από το ίδιο μπολ.

Το τελετουργικό δεν αφορά μόνο την κατανάλωση τσαγιού, αλλά κυρίως την σύνδεση των καλεσμένων σε πνευματικό επίπεδο. Κύριος στόχος της τελετής τσαγιού είναι να απολαύσουν οι καλεσμένοι τη φιλοξενία του οικοδεσπότη σε μια ατμόσφαιρα διαφορετική από τους γρήγορους ρυθμούς της καθημερινότητας. Πρόκεται για μια ιεροτελεστία αρμονίας, γαλήνης και απλότητας, που στηρίζεται στις αρχές της φιλοσοφίας του «Wabi Sabi».