Ο πρώτος γύρος του κόσμου!

Σήμερα, υπολογίζεται πως μία πτήση χρειάζεται περίπου 51 ώρες στον αέρα για να διανύσει όλη την περίμετρο της Γης. Ωστόσο ο πρώτος γύρος του πλανήτη μας έγινε δια θαλάσσης και χρειάστηκε τρία χρόνια για να ολοκληρωθεί, μετρώντας μάλιστα τεράστιες απώλειες, συμπεριλαμβανομένου του καπετάνιου Μαγγελάνου. 

Η ιστορία του περίπλου ξεκινά στα τέλη του 15ου αιώνα. Πρόκειται για την εποχή των μεγάλων Ευρωπαϊκών εξερευνήσεων, με ορόσημο την ανακάλυψη της Αμερικής το 1492, για λογαρισμό της Ισπανίας. Αυτό φυσικά έφερε αναταραχές στην Ευρώπη, κυρίως ανάμεσα στις μεγάλες ναυτικές δυνάμεις Πορτογαλλία και Ισπανία, σχετικά με τις διεκδικήσεις στα νέα εδάφη. Η συμφωνία

ήρθε μόλις 2 χρόνια αργότερα με τον ορισμό της λεγόμενης Αλεξανδρινής Γραμμής (Treaty of Tordesillas). Πρόκειται για μια νοητή, κάθετη γραμμή στον Ατλαντικό που όριζε πως οι Πορτογάλλοι μπορούν να κινηθούν στην ανατολική της πλευρά (προς Ασία) και οι Ισπανοί αντίστοιχα στην δυτική (προς Αμερική). 

Παραχωρημένες περιοχές σε Ισπανία και Πορτογαλλία
βάση της Αλεξανδρινής γραμμής

Στην Ευρώπη την εποχή εκείνη, μπαχαρικά της Άπω Ανατολής όπως η κανέλλα, το γαρύφαλλο και το μοσχοκάρυδο άξιζαν το βάρος τους σε χρυσό, εξασφαλίζοντας πλούτο σε όποιον έλεγχε το εμπόριό τους. Τα λεγόμενα "Νησιά των Μπαχαρικών" βρίσκονταν στην σημερινή Ινδονησία, επομένως υπό την κυριαρχία των Πορτογάλλων. Η μόνη λύση για την Ισπανία ήταν να καταφέρει να φτάσει στα νησιά αυτά ακολουθώντας μια διαδρομή από την δύση!

Αυτό ανέλαβε ο διάσημος μέχρι σήμερα θαλασσοπόρος Φερδινάνδος Μαγγελάνος, Πορτογάλλος σε καταγωγή που "έκλεψαν" οι Ισπανοί.  Οργανώθηκε, έτσι, μια αποστολή με 5 πλοία και 270 άτομα πλήρωμα που θα αναζητούσε το πολυπόθητο πέρασμα από την Δύση στα πέρατα της Ανατολής. 

Ο στόλος απέπλευσε στις 20 Σεπτεμβρίου 1519 προς τα νοτιοδυτικά, περνώντας τον κυματώδη Ατλαντικό Ωκεανό και έφτασε στο σημερινό Ρίο ντε Τζανέιρο της Βραζιλίας. Έπειτα ακολούθησε τις ανατολικές ακτές της νοτίου Αμερικής φτάνοντας κοντά στο νοτιότερο άκρο της ηπείρου. Κάπου εκεί, όμως, η δυσαρέσκεια ορισμένων Ισπανών με το να έχουν αρχηγό τους έναν Πορτογάλλο οδήγησε σε ανταρσία, στην οποία ο Μαγγελάνος έδωσε τέλος με μεγάλη βαρβαρότητα. Κάποιοι εκτελέστηκαν, ενώ άλλοι εγκαταλήφθηκαν στην στεριά όταν τα πλοία απέπλευσαν και πάλι. 

Στην προσπάθεια να περάσουν ένα στενό, ένα από τα πλοία βυθίστηκε, ενώ ένα δεύτερο έβαλε πλώρη πίσω για την Ισπανία. Όμως ο Μαγγελάνος συνέχισε διασχίζοντας μια στενή θαλάσσια δίοδο 580 χιλιομέτων, που μέχρι σήμερα φέρει το όνομά του (Πορθμός του Μαγγελάνου). Βγαίνοντας από αυτήν, τα τρία εναπομείναντα πλοία βρέθηκαν σε μία ατελείωτη, γαλήνια θάλασσα, έναν Ωκεανό που ονόμασαν Ειρηνικό. Χρειάστηκαν 99 ημέρες για να τον διασχίσουν, κατα την διάρκεια των οποίων πολλά μέλη του πληρώματος πέθαναν λόγω πείνας ή σκορβούτου. 

Η πρώτη στεριά που έφτασαν ήταν το νησί Γκουάμ των Μαριάννων Νήσων και μια βδομάδα αργότερα, ο Μαγγελάνος και οι άντρες του έγιναν οι πρώτοι Ευρωπαίοι που έφτασαν στις Φιλιππίνες, όπου βρήκαν φρέσκα φρούτα για τροφή. Συνέχισαν φτάνοντας στο Cabu, όπου οι ντόπιοι τους υποδέχτηκαν με θέρμη και ζήτησαν την βοήθειά τους για να επιτεθούν σε μια αντίπαλη φυλή στο Mactan. Στην μάχη που ακολούθησε, οι Ευρωπαίοι είχαν πολύ ισχυρότερα όπλα, αλλά ήταν πολύ λιγότεροι, έτσι οδηγήθηκαν στην συντριβή. Εκεί έχασε την ζωή του και ο ίδιος ο Μαγγελάνος. Επιπλέον, αρκετοί Ευρωπαίοι χρησιμοποιήθηκαν από την φυλή του Cabu σε ανθροπωθυσία.   

Οι επιζήσαντες με μόνο δύο πλοία κατάφεραν να φτάσουν στα Νησιά των Μπαχαρικών το Νοέμβριο του 1521. Αντάλλαξαν ό,τι είχαν για όλα τα μπαχαρικά που τα δύο πλοία τους μπορούσαν να χωρέσουν και ξεκίνησαν για το ταξίδι της επιστροφής. Το ένα πλοίο βυθίστηκε από τους Πορτογάλλους, αλλά το δεύτερο με το όνομα Βικτώρια (το μικρότερο από το πλήρωμα του Μαγγελάνου) έπλευσε δυτικά για την Ισπανία με καπετάνιο τον Juan Sebastian Elcano. Διέσχισε την Ινδικό Ωκεανό, έφτασε στο Ακρωτήριο της Καλής Ελπίδας, συνέχισε για το Κάβο Βέρντε και στις 8 Σεπτεμβρίου 1522, τρία χρόνια μετά την αναχώρησή του, το πεινασμένο, εξαντλημένο πλήρωμα του Βικτώρια, έφτασε στην Σεβίλλη της Ισπανίας. Είχαν επιστρέψει μόλις 18 από τους 270. 

Η διαδρομή του πρώτου περίπλου της Γης

Παρά τις τις ομηρικές αντιξοότητες και πανωλεθρίες, το ταξίδι αυτό θεωρείται μέχρι και σήμερα μια τεράστια επιτυχία. Αρχικά, τα μπαχαρικά που μετέφερε το Βικτώρια ήταν αρκετά να καλύψουν το κόστος της αποστολής και να αφήσουν επιπλέον κέρδος. Το πλέον σημαντικό όμως, είναι το γεγονος πως οι 18 αυτοί άνθρωποι ήταν οι πρώτοι που γνώρισαν την γεωμορφολογία και το μεγέθος του πλανήτη μας στο σύνολο του. Ακόμη, ένας από τους επιζώντες, ο Antonio Pigafetta, κράτησε κατά την διάρκεια του ταξιδιού ημερολόγιο για όλα τα μέρη και τους ανθρώπους που συνάντησαν, δίνοντας την ευκαίρια σε όλους μας σήμερα να μάθουμε τις λεπτομέρειες της περιπέτειάς τους. 

Λόγω της δυσκολίας του εγχειρήματος, ο επόμενος περίπλους πραγματόποιήθηκε 58 χρόνια μετά, από τον Άγγλο Francis Drake.