Cappucino: Πώς συνδέεται ένας καφές με ένα τάγμα μοναχών και ένα είδος μαϊμούς!

Ακούγοντας την λέξη "cappuccino", όλοι καταλαβαίνουμε τον γνωστό καφέ εσπρέσο με αφρόγαλα που συνήθως σερβίρεται με κανέλλα ή σκόνη σοκολάτας. Το ίδιο όνομα όμως φέρει και ένα τάγμα μοναχών, αλλά και ένα είδος μαϊμούς!! Και μάλιστα όλα έχουν κοινή ρίζα. Η ιταλική λέξη "cappuccio" σημαίνει κουκούλα και η κατάληξη "-ino" προστίθεται για να δηλώσει το μικρό μέγεθος. Έτσι, cappuccino στην πραγματικότητα σημαίνει ... κουκουλίτσα!

Οι πρώτοι που πήραν το όνομα ήταν το Τάγμα Αδελφών Ελάσσονων Καπουτσίνων. Πρόκειται για έναν

κλάδο του Τάγματος των Φραγκισκανών της Καθολικής Εκκλησίας, που σχηματίστηκε το 1529. Οι Καπουτσίνοι έγιναν γνωστοί για το ιεραποστολικό τους έργο, καθώς και για την αφοσίωσή τους στην ακραία λιτότητα. Η απλότητα εκφράζεται και στην ενδυμασία τους, κυκλοφορώντας αποκλειστικά με έναν απέρριτο καφέ χιτώνα με κουκούλα και λευκή ζώνη. Το ένδυμα αυτό ευθύνεται και για την ονομασία τους, καθώς τα μικρά παιδιά τούς αποκαλούσαν «καπουτσίνι» (κάτι αντίστοιχο των κουκουλοφόρων) για να χλευάσουν την εμφάνισή τους.

Πηγή φωτογραφίας: https://www.capuchinfriars.org.au/about-us/

Ο ρόφημα καφέ cappuccino πήρε το όνομα του από τους μοναχούς, αλλά υπάρχουν διάφορες εκδοχές για το πώς συνέβη αυτό. Η πιο αποδεκτή είναι πως το χρώμα του ροφήματος, όταν αυτό πρωτοεμφανίστηκε ήταν παρόμοιο με το χρώμα του χιτώνα τους. Η συγκεκριμένη καφέ/κόκκινη απόχρωση είχε χαρακτηριστεί σε τέτοιο βαθμό από τους Καπουτσίνους που στην Ευρώπη του 17ου αιώνα η συνήθης περιγραφή του χρώματος ήταν το "capuchin" (κάτι σαν καπουτσινί!).

Ένας δημοφιλής μύθος αναφέρει, ωστόσο, πως ο εξέχων Καπουτσίνος μοναχός Marco d'Aviano ήταν αυτός που εφηύρε το μείγμα του cappuccino. Όπως λέγεται, όταν οι Αυστριακοί κατάφεραν ως εκ θαύματος να αποκρούσουν τους Οθωμανούς στην Δεύτερη πολιορκία της Βιέννης (1683), μια μάχη σταθμό για το τότε μέλλον της Ευρώπης, βρήκαν σάκους καφέ εγκαταλελειμμένους από τους Τούρκους. Το πικρό ρόφημα δεν τους ενθουσίασε, αλλά ο Marco πρότεινε να το αναμείξουν με σαντιγί και μπαχαρικά για να γλυκάνει. Το νόστιμο ρόφημα που προέκυψε ονομάστηκε Kapuziner προς τιμήν του. 

Η συμμετοχή του Marco δεν φαίνεται να είναι αληθινή, αλλά ο cappuccino πράγματι πρωτοεμφανίστηκε ως Kapuziner στα βιεννέζικα καφέ τη δεκαετία του 1700.  Περιγράφεται ως "καφές με κρέμα και ζάχαρη" και γύρω στο 1850 προστέθηκαν μπαχαρικά στην συνταγή. Στις αρχές του 20ού αιώνα, αυτό το βιεννέζικο ρόφημα άρχισε να γίνεται δημοφιλές στην Ιταλία. Καθώς οι μηχανές εσπρέσο έγιναν ευρέως διαδεδομένες, η ιταλική έκδοση εισήγαγε τον εσπρέσο και αργότερα, με την εξέλιξη της τεχνολογίας ψύξης που μπορούσε να διατηρήσει το γάλα, το αφρόγαλα αντικατέστησε την σαντιγί. Οι αλλαγές έδωσαν ένα πολύ πιο ανοιχτό χρώμα στον καφέ, αλλά διατηρήθηκε το όνομα cappuccino.  

Η ονοματοδοσία cappuccino δεν σταμάτησε εκεί! Ένα είδος μαϊμούδων φέρει το όνομα "Capuchin", καθώς το ανοιχτό καφέ χρώμα που παίρνει το τρίχωμά τους στο κεφάλι και τους ώμους δίνει την εντύπωση πως φορούν κουκουλίτσες σαν αυτές των μοναχών!