Μπορούν οι άνθρωποι να κατοικήσουν κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας;

Η εκδοχή μιας υποβρύχιας πόλης δεν είναι τόσο απίθανη όσο μας ακούγεται. Ορισμένοι επιστήμονες μάλιστα, πιστεύουν πως, δεδομένης της αύξησης της στάθμης της θάλασσας αλλά και του ανθρώπινου πληθυσμού, κάποια στιγμή η διαβίωση μας μέσα στο νερό θα είναι απαραίτητη, για να συνεχίσουμε να ζούμε στη Γη. Αν οι άνθρωποι εξετάζουμε σοβαρά το ενδεχόμενο να μετοικήσουμε στον Άρη, γιατί όχι και στους ωκεανούς του πλανήτη μας;

Φυσικά, η υποβρύχια ζωή θα είχε πολλές προκλήσεις. Οι χαμηλές θερμοκρασίες, η τεράστια πίεση, η έλλειψη οξυγόνου, τροφίμων, πόσιμου νερού, ηλεκτρικής ενέργειας. Γίνεται να τα υπερνικήσουμε όλα αυτά; Έχει γίνει!

Το όνομα του Jacques Yves Cousteau δεν θα μπορούσε να λείπει! Ο εμβληματικός ωκεανογράφος, που ταξίδεψε όλον τον πλανήτη με το πλοίο του Καλυψώ κινηματογραφώντας τις περιπέτειές του, κατάφερε να αιχμαλωτίσει την φαντασία του κοινού παγκοσμίως και να προκαλέσει ένα κύμα ενδιαφέροντος για τους ωκεανούς στην επιστημονική κοινότητα. Έτσι, πυροδοτήθηκε η σκέψη για δημιουργία αποικιών στον βυθό της θάλασσας.

Ο ίδιος ο Cousteau, πεπεισμένος ότι οι ωκεανοί ήταν το μέλλον της ανθρωπότητας, δημιούργησε μια σειρά υποβρύχιων κατοικιών, που ονομάστηκαν Continental Shelf Station ή Conshelf. Ήταν μεταλλικές δομές που διατηρούσαν τις κατάλληλες συνθήκες για ανθρώπους, λειτουργώντας σαν σπίτια (είχαν μέσα τηλεόραση, ραδιόφωνο, βιβλιοθήκες, κρεβάτια) αλλά και εργαστήρια. Ο ανεφοδιασμός τους γινόταν από μια ομάδα υποστήριξης που έμενε στην επιφάνεια. 

Η πρώτη απόπειρα έγινε το 1962 και στέφθηκε με επιτυχία, καθώς δύο ερευνητές έμειναν μία εβδομάδα, στον βυθό της θάλασσας της Μασσαλίας, σε βάθος 10 μέτρων. Ένα χρόνο αργότερα το πείραμα πραγματοποιήθηκε πάλι, στην Ερυθρά θάλασσα, ανοιχτά του Σουδάν, σε μεγαλύτερες εγκαταστάσεις, που παρομοιάστηκαν με χωριό. Και πάλι τα αποτελέσματα ήταν θετικά, καθώς 5 ερευνητές έζησαν εκεί για 30 μέρες. Η δεύτερη αυτή προσπάθεια καταγράφηκε στο βραβευμένο με Όσκαρ ντοκιμαντέρ "World Without Sun" (Κόσμος χωρίς ήλιο).

World without sun, ντοκιμαντέρ παραγωγής Jacques Yves Cousteau, 1964

Ο Cousteau πίστευε πως η ζωή κάτω από το νερό θα προκαλούσε την εξέλιξη του ανθρώπου, οδηγώντας στο είδος, Homo Aquaticus. Ωστόσο, το μεγαλόπνοο σχέδιο των υποβρύχιων κατοικιών, στα μέσα της δεκαετίας του 1960 εγκαταλήφθηκε, με τα φώτα να στρέφονται στην διαστημική έρευνα. Η παρακαταθήκη του, όμως, παραμένει σπουδαία καθώς χάραξε έναν δρόμο και πρόσφερε πολύτιμες πληροφορίες. 

Μάθαμε πως θα μπορούσαμε να ζήσουμε κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας για σύντομα χρονικά διαστήματα, με σημαντικές όμως δυσκολίες. Οι αποικίες μας θα έπρεπε να χτιστούν σε μικρά βάθη και η αναλογία του οξυγόνου στον αέρα να ρυθμιστεί με βάση την πίεση. Η διατροφή μας θα ήταν εφικτό να στηριχθεί σε υποθαλάσσια "αγροκτήματα", αλλά και στην ήδη υπάρχουσα χλωρίδα και πανίδα του βυθού. Γλυκό νερό θα μπορούσε να μεταφέρεται μέσω συστημάτων σήραγγας ή σωλήνων που συνδέονται με την επιφάνεια.

Σχέδιο των εγκαταστάσεων του δεύτερου Conshelf

• Τον Ιούνιο του 2014 ο Fabien Cousteau (εγγονός του Jacques Yves), πραγματοποίησε την Mission 31. Η αποστολή επέστρεψε στην εξερεύνηση των ωκεανών, τιμώντας την 50ή επέτειο του πειράματος του 1964, και το ξεπέρασε κατά 1 μέρα, καθώς οι ομάδα έμεινε στον βυθό για 31 μέρες. Όσα συνέβησαν μεταδίδονταν ζωντανά σε πολλαπλά μέσα, εκθέτοντας το κοινό στην περιπέτεια, το μυστήριο και την μαγεία του βυθού, αναζωπυρώνοντας το ενδιαφέρον για τους ωκεανούς.  

• Ένας από τους πιο φιλόδοξους βιότοπους που έχουν προταθεί μέχρι τώρα είναι η «Ocean Spiral». Αυτή η πόλη προβλέπεται να χρησιμοποιεί τη διαφορά θερμοκρασίας βαθιών και ρηχών νερών για να λειτουργεί μια γεννήτρια ενέργειας, ενώ το πόσιμο νερό θα προέρχεται από συστήματα αφαλάτωσης και τα τρόφιμα από υποβρύχια αγροκτήματα. Στόχος της ιαπωνικής εταιρείας που την εμπνεύστηκε είναι να φιλοξενηθούν 5.000 άτομα έως το 2030.