Ανταρκτική: Μια ήπειρος που μοιάζει με άλλο πλανήτη!

Μόλις το 1820 εξερευνητές προσέγγισαν για πρώτη φορά τις παγωμένες ακτές της Ανταρκτικής, επιβεβαιώνοντας αρχαίους μύθους για την ύπαρξη μιας Terra Australis (Νότια Γη). Το απόκοσμο και αφιλόξενο σκηνικό που αντίκρισαν ευθύνεται για το ότι παρέμεινε στην αφάνεια τα χρόνια που ακολούθησαν. Μέχρι σήμερα εξακολουθεί να είναι η πιο ανεξερεύνητη και ανέπαφη από τον άνθρωπο ήπειρος. Ένας τόπος μυστηρίου..

ΜΙΑ ΗΠΕΙΡΟΣ ΤΩΝ ΑΚΡΩΝ!

Οι συνθήκες που επικρατούν είναι από τις πιο ακραίες του πλανήτη. Σχεδόν ολόκληρη η επιφάνειά της καλύπτεται από πάγο, βάθους 2 χιλιομέτρων, ενώ ορισμένα σημεία του δεν έχουν καν χερσαία γη από κάτω. Επιπρόσθετα, το μέσο υψόμετρό της βρίσκεται στα 3 χιλιόμετρα πάνω από την στάθμη της θάλασσας και είναι υψηλότερο από όλες τις άλλες ηπείρους. Οι θερμοκρασίες της την αναδεικνύουν ως την πιο κρύα ήπειρο, καθώς κυμαίνονται από -14°C βαθμούς έως -80°C, με χαμηλότερη καταγεγραμμένη τους -93°C. Οι βροχοπτώσεις είναι ελάχιστες και εμφανίζονται κατά μήκος των ακτών. Έτσι, η Ανταρκτική θεωρείται μια παγωμένη έρημος. 

Δεν το συνειδητοποιούμε συχνά, -επειδή δεν πρωταγωνιστεί στους παγκόσμιους χάρτες- αλλά είναι μια μεγάλη σε έκταση ήπειρος. Μεγαλύτερη από την Ευρώπη, διπλάσια από την Αυστραλία. Περιβάλλεται εξ' ολοκλήρου από ωκεανούς, και λόγω της θέσης της υπάρχει μεγάλη εναλλαγή μέρας/νύχτας. Το καλοκαίρι ο ήλιος δεν δύει και τον χειμώνα δεν ανατέλλει. Στην Ανταρκτική βρίσκεται ο γεωγραφικός Νότιος Πόλος, επομένως κάποιος που βρίσκεται στο κέντρο της, σε όλα τα σημεία του ορίζοντα έχει βορρά!

Λόγω του κλίματος και του εδάφους της Ανταρκτικής η βλάστηση είναι περιορισμένη. Το ίδιο ισχύει και για την πανίδα. Ελάχιστα ζώα επιβιώνουν στην ενδοχώρα, ενώ περισσότερα εντοπίζονται στις θαλάσσιες περιοχές. Πιγκουίνοι, φώκιες, θαλάσσια λιοντάρια, φάλαινες, αλλά και κάποια πτηνά, όπως τα άλμπατρος, βρίσκουν τρόπο να επιβιώνουν στις ακραίες πολικές συνθήκες.

Ο αυτοκρατορικός πιγκουίνος καταφέρνει να αναπαράγεται στην Ανταρκτική

ΜΙΑ ΕΙΡΗΝΙΚΗ ΗΠΕΙΡΟΣ..

Η Ανταρκτική συχνά παρομοιάζεται με το διάστημα, λόγω των αφιλόξενων συνθηκών και της απομόνωσης. Οι αντιξοότητες και οι δυσκολίες που αυτές δημιουργούν την καθιστούν ανάλογο για εκπαίδευση ανθρώπων που θα συμμετάσχουν σε διαστημικές αποστολές. Ταυτόχρονα όμως, αποτελούν και το έναυσμα για να αντιμετωπίζεται η Ανταρκτική, πολιτικά και νομικά, όπως ο διαστημικός χώρος: ως ουδέτερο και προστατευμένο έδαφος. 

Υπάρχουν χώρες που έχουν διεκδικήσει κυριαρχία σε κάποιες περιοχές (όπως η Αυστραλία, η Γαλλία, η Νορβηγία, η Αργεντινή κ.α.), σύμφωνα όμως με την Συνθήκη της Ανταρκτικής του 1959 έχει καθιερωθεί ως ειρηνική ζώνη διεθνούς συνεργασίας και έρευνας. Απαγορεύονται στρατιωτικές δραστηριότητες, εξόρυξη ορυκτών, πυρηνικές εκρήξεις και διάθεση πυρηνικών αποβλήτων. Διασφαλίζεται η ελευθερία της επιστημονικής έρευνας και η περιβαλλοντική προστασία.

Εναέρια λήψη ερευνητικού σταθμού Amundsen-Scott, 2005

Χωρίς αυτόχθονες κατοίκους, οι διάσπαρτοι ερευνητικοί σταθμοί είναι οι μοναδικές εγκαταστάσεις στην ήπειρο και οι επιστήμονες διαφόρων χωρών που διαμένουν σε αυτούς για κάποιους μήνες οι "μόνιμοι" κάτοικοι. O συνολικός πληθυσμός κυμαίνεται από 1000-4000 άτομα, ανάλογα με την εποχή του χρόνου και τα ερευνητικά προγράμματα. 

Εκτελούνται πειράματα σε όλο τον φάσμα των επιστημών. Χάρη στον εντυπωσιακά καθαρό ουράνιο θόλο γίνονται πολυάριθμες αστρονομικές έρευνες. Η ιδιαιτερότητα στην γεωμορφολογία, την βιοποικιλότητα και το κλίμα επιτρέπουν ενδιαφέρουσες μελέτες σε τομείς όπως η βιολογία, η γεωλογία, η ωκεανογραφία, η μετεωρολογία, η χημεία των πάγων, η επιστήμη υλικών κ.α. Επιπλέον, εξετάζεται από ιατρούς η επίδραση των συνθηκών της Ανταρκτικής στον ανθρώπινο οργανισμό.

ΜΙΑ ΗΠΕΙΡΟΣ... ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΗ!

Νότιο Σέλας στην Ανταρκτική

Παρά τις δυσκολίες, η επίσκεψη στην Ανταρκτική είναι όνειρο πολλών ταξιδιωτών, και 35.000 από αυτούς ετησίως καταφέρνουν να την πραγματοποιήσουν. Εκτός από το αίσθημα που βιώνει κανείς πως φτάνει στην άκρη της Γης, ο επισκέπτης μπορεί να θαυμάσει τις αποικίες πιγκουίνων, να παρατηρήσει τις φάλαινες, να επισκεφθεί το ερευνητικό κέντρο McMurdo (το μόνο που υποδέχεται τουρίστες), να κάνει πεζοπορία ή κατάδυση στον παγωμένο ωκεανό και αν είναι τυχερός να δει το Νότιο Σέλας.

Τα περισσότερα ταξίδια οργανώνονται από θάλασσας, με πολλές κρουαζιέρες να ξεκινούν από την Αργεντινή. Διασημότερος πόλος έλξης τουριστών είναι η Χερσόνησος της Ανταρκτικής, χάρη στην ευκολότερη πρόσβαση για τα κρουαζιερόπλοια και το ηπιότερο κλίμα. Όσοι θέλουν να φτάσουν στο εσωτερικό της ηπείρου (κυρίως οι επιστήμονες των βάσεων) ξεκινούν με πτήσεις από Νέα Ζηλανδία ή Αυστραλία με στρατιωτικά αεροσκάφη μέχρι την ακτή της Ανταρκτικής και έπειτα μεταφέρονται στην ενδοχώρα με μικρότερα αεροσκάφη.

Η Ανταρκτική είναι προσβάσιμη μόνο κατά την θερινή της περίοδο (Οκτώβριο μέχρι Μάρτιο). Το διάστημα αυτό πραγματοποιούνται τα τουριστικά ταξίδια, ενώ οι ερευνητές των σταθμών τους υπόλοιπους μήνες είναι αποκλεισμένοι εκεί. 

Σύμφωνα με το Περιβαλλοντικό Πρωτόκολλο της Συνθήκης της Ανταρκτικής, οι τουριστικές εταιρείες υποχρεούνται να έχουν άδεια για να την επισκεφθούν. Στόχος του είναι η προστασία της επιστημονικής έρευνας, αλλά πρωτίστως η ελαχιστοποίηση των επιπτώσεων που μπορεί να έχει η πληθώρα επισκεπτών στο περιβάλλον της Ανταρκτικής. Οι πολικές περιοχές είναι εξαιρετικά σημαντικές, διότι αποτελούν κλιματικούς ρυθμιστές του πλανήτη, διατηρώντας την θερμοκρασία στις εύκρατες ζώνες. Η μείωση των πάγων τους αποσταθεροποιεί τα καιρικά φαινόμενα στον υπόλοιπο πλανήτη.