Η μνήμη τους είναι πράγματι εντυπωσιακά ισχυρή και αποτελεί μία από τις βασικές δεξιότητες επιβίωσης, κυρίως στους θηλυκούς ελέφαντες. Έχουν την ικανότητα να αναγνωρίζουν, τόσο οπτικά όσο και οσφρητικά, κάθε μέλος του κοπαδιού τους, αλλά και εχθρικούς ελέφαντες που μπορεί να έχουν αντιμετωπίσει όταν μεταναστεύουν. Θυμούνται, επιπλέον, και όσους τους έχουν κάνει εντύπωση, ανεξάρτητα με το πόσο παλιά. Σε μια περίπτωση, δύο ελέφαντες που είχαν χρησιμοποιηθεί μαζί σε παραστάσεις τσίρκου για σύντομο χρονικό διάστημα ξανασυναντήθηκαν 23 χρόνια αργότερα και βίωσαν μια συναισθηματική επανένωση.
Στην επιβίωση τούς βοηθά και η ικανότητα να απομνημονεύουν ενδείξεις κινδύνου και να ανακαλούν διαδρομές για περιοχές που μπορούν να βρουν νερό ή άφθονη τροφή, ακόμα και χρόνια μετά την προηγούμενη επίσκεψή τους. Ελέφαντες που επιβίωσαν από μια ξηρασία στα νεανικά τους χρόνια αναγνωρίζουν τα προειδοποιητικά σημάδια στην ενήλικη ζωή τους, γι’ αυτό και ομάδες με γηραιότερες μητριάρχες έχουν υψηλότερα ποσοστά επιβίωσης. Οι αναμνήσεις μιας μεγαλύτερης σε ηλικία "αργηχού" του κοπαδιού συνεισφέρουν επίσης στην εύρεση τροφής και την τήρηση αμυντικής στάσης σε περίπτωση κινδύνων.
Η μνήμη των ελεφάντων δεν περιορίζεται στην ανταπόκριση σε ερεθίσματα, όπως για παράδειγμα συμβαίνει στα σκυλιά. Πρόκειται για μια πολύπλοκη και προσαρμόσιμη ιδιότητα που φτάνει πέρα από την συνηθισμένη απομνημόνευση. Ο ελέφαντας, ως το μεγαλύτερο θηλαστικό της ξηράς, διαθέτει εγκέφαλο που ζυγίζει 5 κιλά. Από το μέγεθος αυτό προκύπτει και υψηλό πηλίκο εγκεφαλίωσης (Encephalization quotient, εν συντομία EQ), δηλαδή το μέγεθος του εγκεφάλου του θεωρείται μεγάλο και σε σχέση με το μέγεθος του σώματος του. Παρά την μακρινή σχέση, ο εγκέφαλος του ελέφαντα φαίνεται αξιοσημείωτα όμοιος με του ανθρώπου, λειτουργώντας με 257 δισεκατομμύρια νευρώνες. Ο αναπτυγμένος ιππόκαμπος που διαθέτει, σχετίζεται με τα συναισθήματα και βοηθά στην ανάκληση μνήμεων ξεχωρίζοντας ποιες είναι σημαντικές. Επίσης, η ανάπτυξη που εμφανίζεται στον εγκεφαλικό φλοιό, τον καθιστά ικανό να λύνει προβλήματα. Χάρη σε αυτά, οι ελέφαντες έχουν και μνήμες, που δεν συνδέονται με την επιβίωσή τους, και είναι ακόμα πιο εντυπωσιακές.
Οι ελέφαντες δείχνουν μια αξιοσημείωτη ικανότητα να χειρίζονται εργαλεία με μεγάλη ακρίβεια, χρησιμοποιώντας τις προβοσκίδες σαν χέρια. Αντιλαμβάνονται την βασική αριθμητική, παρακολουθώντας για παράδειγμα, τον αριθμό φρούτων που μεταφέρονται ανάμεσα σε δύο καλάθια. Είναι από τα λίγα είδη που αναγνωρίζουν τον εαυτό τους σε καθρέφτη. Επικοινωνούν χρησιμοποιώντας, από σωματικά σήματα και φωνητικούς ήχους μέχρι υπέρυθρους θορύβους που μπορούν να ακουστούν χιλιόμετρα μακριά. Μπορούν να ζωγραφίσουν, επιλέγοντας και συνδυάζοντας προσεκτικά διαφορετικά χρώματα και μορφές, αλλά και να επαναλάβουν μελωδίες.
Αξιοσημείωτη είναι και η κοινωνική τους μνήμη. Οι ελέφαντες δημιουργούν μια από τις πιο στενές κοινωνίες ζώων, αντιμετωπίζοντας πολλά προβλήματα συνεργατικά. Μια ομάδα μπορεί να χωριστεί μόνο με θάνατο ή απαγωγή κάποιου μέλους. Πρόκειται για το μόνο μη-ανθρώπινο ον που θρηνεί τους νεκρούς του, διενεργώντας τελετουργίες κηδείας. Τα υπόλοιπα μέλη μετακινούν το νεκρό σώμα με τις προβοσκίδες τους, ρίχνουν φύλλα και χώμα από πάνω για να το σκεπάσουν και συχνά επιστρέφουν για να επισκεφτούν το σημείο ταφής. Επίσης, είναι ένα από τα λίγα ζώα, εκτός από τον άνθρωπο, που μπορεί να εμφανίσει διαταραχή μετατραυματικού στρες. Ο αλτρουισμός τους εμφανίζεται και απέναντι σε άλλα είδη. Στην Ινδία, για παράδειγμα, ένας ελέφαντας βοηθούσε τους ντόπιους να σηκώσουν κορμούς και να τους τοποθετήσουν σε προσκαμμένες τρύπες, κατόπιν εντολής του εκπαιδευτή του. Ωστόσο, σε μια τρύπα, αρνήθηκε να κατεβάσει το κορμό διότι παρατήρησε έναν σκύλο που κοιμόταν εκεί. Ο ελέφαντας ολοκλήρωσε την εντολή μόνο όταν ο σκύλος είχε φύγει. Σε άλλες περιπτώσεις που έχουν καταγραφεί, ελέφαντες που έχουν συναντήσει τραυματισμένους ανθρώπους, στέκονται φρουροί και τους παρηγορούν χρησιμοποιώντας την προβοσκίδα τους. Από την άλλη πλευρά, έχουν συμβεί και επιθέσεις ελεφάντων σε χωριά ανθρώπων. Στις περισσότερες τέτοιες επιθέσεις, έχουν προηγηθεί μαζικές λαθροθηρίες και σφαγές, κάτι που μας δείχνει ότι μπορούν να εκδικηθούν σκόπιμα.
Δυστυχώς, η αντιμετώπιση των ανθρώπων προς τους ελέφαντες δεν αντανακλά πάντα την ευφυία και τα συναισθήματα που τα ζώα αυτά εμφανίζουν. Συνεχίζουν να απειλούνται από την καταστροφή των οικοτόπων τους στην Ασία, να γίνονται θηράματα από λαθροκυνηγούς ελεφαντόδοντου στην Αφρική, και να βασανίζονται σε αιχμαλωσίες παγκοσμίως.
Σου άρεσε το άρθρο που διάβασες; Κάνε Like & Share!
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου