Στην τάφρο των Μαριανών βρίσκεται το βαθύτερο σημείο των ωκεανών του πλανήτη, η Άβυσσος Τσάλεντζερ (Challenger Deep), όπου το βάθος του πυθμένα φτάνει τα 10.971 μέτρα. Περισσότεροι είναι οι άνθρωποι που έχουν βρεθεί στην Σελήνη παρά σε αυτό το σημείο της Γης μας! Γνωρίζουμε λιγότερα πράγματα για τον πυθμένα του, από ότι ξέρουμε για μακρινούς πλανήτες!
Η τάφρος βρίσκεται στον Ειρηνικό Ωκεανό, ανατολικά των Μαριάνων Νήσων. Για να αντιληφθούμε το βάθος της, αξίζει να σημειώσουμε πως, αν το όρος Έβερεστ (8.848 μέτρα), ήταν τοποθετημένο στην Άβυσσο Τσάλεντζερ,
η κορυφή θα βρισκόταν περίπου 2 χιλιόμετρα κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας. Η πίεση του νερού, οι χαμηλές θερμοκρασίες και το απόλυτο σκοτάδι καθιστούν το βαθύτερο σημείο των ωκεανών, εξαιρετικά εχθρικό για τον άνθρωπο.
η κορυφή θα βρισκόταν περίπου 2 χιλιόμετρα κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας. Η πίεση του νερού, οι χαμηλές θερμοκρασίες και το απόλυτο σκοτάδι καθιστούν το βαθύτερο σημείο των ωκεανών, εξαιρετικά εχθρικό για τον άνθρωπο.
 |
| Στοιχεία βάθους για την τάφρο των Μαριανών |
Η τάφρος εντοπίστηκε για πρώτη φορά το 1875, κατά τη διάρκεια της αποστολής Challenger, ένα πρόγραμμα που έθεσε τα θεμέλια της ωκεανογραφίας. Η τότε βυθομέτρηση κατέγραψε 8.184 μέτρα βάθος. Το 1951 μια νέα ερευνητική αποστολή από το βρετανικό σκάφος Challenger II ανακάλυψε σημείο με βάθος 10.971 μέτρα. Από τις αποστολές αυτές δόθηκε και η ονομασία στην περιοχή: Challenger Deep.
 |
| Ο Don Walsh και ο Jacques Piccard στο Trieste |
Η πρώτη κατάβαση ήταν επανδρωμένη και πραγματοποιήθηκε τον Ιανουάριο του 1960 με τον υποπλοίαρχο του Ναυτικού των ΗΠΑ Don Walsh και τον Ελβετό ωκεανογράφο Jacques Piccard, οι οποίοι με το βαθυσκάφος Trieste έφτασαν μέχρι τον βυθό. Η κατάβασή τους διήρκεσε σχεδόν πέντε ώρες και οι δύο άντρες πέρασαν μόλις είκοσι λεπτά στον πυθμένα. Η εσπευσμένη επιστροφή θεωρήθηκε απαραίτητη λόγω μιας ρωγμής στο εξωτερικό παράθυρο του σκάφους που προκλήθηκε από τις διαφορές θερμοκρασίας κατά την κάθοδο. Στην αποστολή αυτή, δεν υπήρχε η δυνατότητα να συλλεχθούν δείγματα και να τραβηχθούν φωτογραφίες, ενώ οι μαρτυρίες των δύο αντρών πως είδαν κάποιο είδος ψαριού αμφισβητήθηκαν. Χωρίς να προσφέρει επιστημονικά δεδομένα, αυτή η πρώτη «επίσκεψη» στον πυθμένα συνέβαλε μόνο στο να βεβαιωθούμε ότι μπορούμε, πράγματι, να φτάσουμε εκεί.
Ακολούθησαν μη επανδρωμένες, καταβάσεις το 1996 και το 2009 με τα ρομποτικά βαθυσκάφη Kaiko και Nereus, αντίστοιχα. To Kaiko ήταν το πρώτο σκάφος που κατάφερε να συλλέξει δείγματα ιζήματος του πυθμένα, στα οποία μάλιστα ταυτοποιήθηκαν 3000 τύποι μικροβίων, δείχνοντας ύπαρξη ζωής στα άδυτα του ωκεανού. Το Nereus, έφερε επίσης στην επιφάνεια δείγματα, και η ανάλυση των επιπέδων οξυγόνου σε αυτά επιβεβαίωσε την παρουσία άφθονης μικροβιακής δραστηριότητας.
Τον Μάρτιο του 2012, ο Καναδός σκηνοθέτης James Cameron (διάσημος για την ταινία του Τιτανικός), χρησιμοποιώντας το ειδικό βαθυσκάφος Deepsea Challenger, έφτασε στον βυθό της τάφρου των Μαριανών, σε βάθος 10.908 μέτρα. Και σε αυτή την κατάβαση ο χρόνος παραμονής στον βυθό μειώθηκε λόγω τεχνικών προβλημάτων. Διήρκησε περίπου 2,5 ώρες –αντί για 6 που ήταν ο προγραμματισμός- καθώς υπήρξε υδραυλική διαρροή που κάλυψε την ορατότητα. Ολόκληρη η αποστολή βιντεοσκοπήθηκε, και δημοσιεύτηκε μέσα από την τρισδιάστατη ταινία του Cameron "Deepsea Challenge". Εικόνες από την κατάβαση παρουσιάζουν την γεωμορφολογία, αλλά και οργανισμούς του βυθού, βοηθώντας τους επιστήμονες να αποκτήσουν μια συνολική εικόνα του περιβάλλοντος.
Σε αυτή την προσπάθεια να σκιαγραφηθεί το περιβάλλον, επιπλέον στοιχεία δόθηκαν το 2015, όταν μέλη της Εθνικής Διοίκησης Ωκεανών και Ατμόσφαιρας, του Κρατικού Πανεπιστημίου του Όρεγκον βύθισαν ένα υδρόφωνο στο Challenger Deep. Από την ανάλυση προέκυψε έντονη δραστηριότητα, με φυσικούς ήχους όπως σεισμοί, τυφώνες και φάλαινες, καθώς και ανθρωπογενείς ήχους, όπως βάρκες.
Τα τελευταία χρόνια η προσπάθεια να εξερευνηθεί η Άβυσσος Τσάλεντζερ και να αυξηθεί ο αριθμός των ανθρώπων που την έχουν επισκεφθεί, έχει γίνει επισταμένη. Η αποστολή Five Deeps του 2019 είχε στόχο να επισκεφθεί και να χαρτογραφήσει τα βαθύτερα σημεία και των πέντε ωκεανών. Στις 28 Απριλίου 2019, ο αμερικάνος εξερευνητής Victor Vescovo κατέβηκε στο Challenger Deep με το σκάφος Limiting Factor. Πραγματοποιώντας και δεύτερη κατάβαση στις 1 Μαϊου του ίδιου έτους, έγινε ο πρώτος άνθρωπος που επισκέφθηκε την τάφρο των Μαριανών περισσότερες από μία φορές, καταγράφοντας μάλιστα εικόνες νέων θαλάσσιων ειδών, αλλά και πλαστικών απορριμμάτων στον βυθό.
O Victor Vescovo διηύθυνε και την αποστολή Ring of Fire, η οποία πραγματοποιήθηκε το καλοκαίρι του 2020, με συνολικά οκτώ καταβάσεις σε τρεις διαφορετικές περιοχές του Challenger Deep. Στα πλαίσια αυτής της τοπογραφικής έρευνας, στο βυθό κατέβηκε και η Kathy Sullivan, η οποία ήταν η πρώτη αμερικανίδα που έκανε περίπατο στο διάστημα (βρέθηκε δηλαδή στο διάστημα εκτός σκάφους) το 1984 και πραγματοποιώντας αυτήν την κατάβαση έγινε ο πρώτος άνθρωπος που έχει βρεθεί και στο διάστημα και στο βαθύτερο σημείο των ωκεανών. Ανάμεσα σε αυτούς που κατέβηκαν ήταν και ο Kelly Walsh, γιος του Don Walsh, της πρώτης κατάβασης.
1. Η επίσημη σελίδα της αποστολής Deepsea Challenge
2. Η επίσημη σελίδα της αποστολής Five Deeps
3. Η επίσημη σελίδα της αποστολής Ring of Fire
Σου άρεσε το άρθρο που διάβασες; Κάνε Like & Share!