Ο τουρισμός θεωρείται δραστηριότητα με σαφή οφέλη για μια περιοχή, κατά κύριο λόγο οικονομικά. Ευρύ είναι το φάσμα των κλάδων που εργάζονται σε αυτόν, περιλαμβάνοντας υπηρεσίες διαμονής, επισιτισμού, μεταφορών και ευρύτερων πολιτιστικών δραστηριοτήτων. Τα τελευταία χρόνια, ωστόσο, τα βλέμματα στράφηκαν στο πως επιδρά ο τουρισμός τόσο στην διαβίωση των μόνιμων κατοίκων μιας περιοχής όσο και στην ποιότητα των εμπειριών που τελικά προσφέρονται στους επισκέπτες, αναδεικνύοντας το φαινόμενο του υπερτουρισμού.
Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Τουρισμού (UNWTO) ως υπερτουρισμός ορίζεται «η επίδραση του τουρισμού σε έναν προορισμό ή σε σημεία αυτού, που επηρεάζει υπερβολικά την αντιληπτή ποιότητα ζωής των ντόπιων ή / και την ποιότητα των εμπειριών των επισκεπτών, με αρνητικό τρόπο». Πρακτικά, αυτό συμβαίνει όταν υπάρχουν πάρα πολλοί επισκέπτες σε έναν συγκεκριμένο προορισμό. Το "πάρα πολλοί" είναι μια σχετική προσέγγιση, φυσικά, καθώς ορίζεται διαφορετικά σε μια μεγάλη πόλη, σε ένα εθνικό πάρκο ή σε ένα νησί, επομένως το μέγεθος που θα πρέπει να υπολογίζεται αφορά περισσότερο το πόσο παρεμποδίζεται η μόνιμη ή ολιγοήμερη καθημερινότητα.
Συνηθέστερο πρόβλημα που αναφέρουν κάτοικοι δημοφιλών προορισμών είναι η αύξηση των τιμών σε ενοίκια και ευρύτερα στο κόστος διαβίωσης μιας περιοχής, καθώς και η κυκλοφοριακή δυσφόρηση, που εμφανίζεται από δρόμους ευρωπαϊκών πρωτευουσών μέχρι σοκάκια ελληνικών νησιών. Ιδιαίτερη είναι η ανησυχία σε ορισμένες περιοχές, και για το πως ο υπερτουρισμός επηρεάζει τα τοπικά οικοσυστήματα, με γνωστό παράδειγμα τον διάσημο κόλπο Maya στην Ταϊλάνδη. Η συγκέντρωση πλήθους τουριστών, φαίνεται να απασχολεί και πολλούς από τους ίδιους τους επισκέπτες, καθώς επισκιάζεται πολλές φορές ο παραδοσιακός χαρακτήρας των προορισμών.
 |
| Ο Κόλπος Maya, έγινε γνωστός από την ταινία The Beach (2000) και το 2018 απαγορεύτηκαν οι επισκέψεις λόγω καταστροφών σε υφάλους κοραλλιών από την τουριστική δραστηριότητα |
Οι τουρίστες που συρρέουν μαζικά σε εντυπωσιακούς προορισμούς όπως το Μάτσου Πίτσου στο Περού, η Βαρκελώνη, το Άμστερνταμ, η Βενετία αλλά και η δική μας Σαντορίνη «σκεπάζουν» την ιστορία, τον πολιτισμό και τα ειδυλλιακά τοπία που τους προσέλκυσαν εκεί εξ’ αρχής. Περιστατικά όπως οι θάνατοι στο Έβερεστ λόγω συνωστισμού ορειβατών ή κακοποιήσεις ζώων για να πρωταγωνιστήσουν σε selfies, είναι ενδείξεις των διαστάσεων που μπορεί να πάρει το θέμα του υπερτουρισμού. Ως αποτέλεσμα, όλο και περισσότερες είναι οι χώρες οι οποίες λαμβάνουν μέτρα προκειμένου να προστατεύσουν τις πλέον δημοφιλείς περιοχές και τα πιο σημαντικά αξιοθέατά τους, μειώνοντας τον επιτρεπόμενο ημερησίως αριθμό επισκεπτών και αυξάνοντας τα αντίτιμα των εισιτηρίων.
 |
| Το 2019, 11 άνθρωποι πέθαναν στο Έβερεστ από την αναμονή σε συνθήκες χαμηλού επιπέδου οξυγόνου, λόγω συνωστισμού |
Ένα εύλογο ερώτημα που προκύπτει, είναι γιατί τόσο πολλοί άνθρωποι πηγαίνουν διακοπές στους κοινούς προορισμούς. Η γιγάντωση του παγκόσμιου τουρισμού, στο σύνολό της, είναι ένα κοινωνικοοικονομικό φαινόμενο, αναδεικνύοντας τόσο την επιθυμία όσο και την ικανότητα της μεσαίας τάξης να ταξιδέψει. Οι διεθνείς αφίξεις, από 25 εκατομμύρια το 1950, έχουν εκτοξευθεί σε πάνω από 1,3 δισεκατομμύρια για το 2017, με σταθερά ανοδική πορεία. Οι προσιτοί ναύλοι των αεροπορικών εταιρειών χαμηλού κόστους έχουν επαναπροσδιορίσει τα δεδομένα του τουρισμού, ορίζοντας σε τεράστιο βαθμό το που θα ταξιδέψει μεγάλη μερίδα των τουριστών. Στο να γίνουν πιο εύκολα, αλλά και πιο στοχευμένα, τα ταξίδια έχουν συνεισφέρει και οι διαδικτυακές υπηρεσίες διαμονής, με απλούστερες διαδικασίες κράτησης και ευρύτερη επιλογή καταλυμάτων, προσφέροντας και οικονομικές λύσεις ιδιωτικών διαμερισμάτων ή κατοικιών. Καταλυτικός παράγοντας είναι και η προώθηση προορισμών, εμπειριών και δραστηριοτήτων σε μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Αναρτήσεις στο Facebook, εικόνες στο Instagram και αφιερώματα από ταξιδιωτικά περιοδικά και εκπομπές μπορούν γρήγορα να αναβαθμίσουν την επισκεψιμότητα ενός προορισμού.
Φυσικά η λύση στον υπερτουρισμό δεν είναι το να μην ταξιδεύουμε! Αλλά το να επαναπροσδιορίσουμε τον τρόπο που ταξιδεύουμε.
Για τον επόμενο ταξίδι, μην ψάξετε στον υπολογιστή σας για «κρυμμένους παραδείσους», πάρτε το αυτοκίνητο ή το μηχανάκι σας και αναζητήστε τους μόνοι σας, στον δρόμο. Όταν προσγειωθείτε σε μια πόλη, χρησιμοποιήστε το τρένο για να ανακαλύψετε κάποια κοντινή. Μείνετε σε ξενώνες, φάτε σε τοπικά εστιατόρια, ρωτήστε τους ντόπιους, γνωρίζουν το μέρος καλύτερα από ότι το κινητό σας!
Σου άρεσε το άρθρο που διάβασες; Κάνε Like & Share!