Μια γεύση που κάτι σου θυμίζει..

Υπάρχουν κομμάτια των αναμνήσεων μας που κρύβονται σε πτυχές του μυαλού, στις οποίες φαίνεται να μην μπορούμε να φτάσουμε εύκολα. Τέτοιες μνήμες εισβάλουν ορισμένες φορές στο μυαλό μας μόνες τους, χωρίς να συνδέονται, φαινομενικά, με τις τρέχουσες σκέψεις μας. Μια γεύση, μια μυρωδιά, μια μελωδία μπορεί να μας ανοίξει τον δρόμο σε κρυμμένες αναμνήσεις, και εμείς αρκεί απλά να την ακολουθήσουμε. 

Με μια τέτοια διαδρομή ξεκινά και το διάσημο μυθιστόρημα του Μαρσέλ Προυστ «Αναζητώντας τον χαμένο χρόνο», με τον αφηγητή να βρίσκεται σε ανία και να ονειροπολεί, καθώς πίνει τσάι. Δοκιμάζοντας
ένα κομμάτι από κέικ μαντλέν που έχει βουτήξει στην κούπα, ξεπηδά μια πρωτόγνωρη αίσθηση. Αιφνίδια τον διαπερνά ένα αίσθημα παρηγοριάς, αισιοδοξίας, μια εντύπωση ότι οι συμφορές της ζωής είναι αδιάφορες. Αναρωτιέται από που προέρχεται αυτή η αίσθηση, δοκιμάζοντας λίγο ακόμα. Ακολουθεί την γεύση και, όπως καταλαβαίνει, η αλήθεια δεν βρίσκεται στην κούπα, αλλά μέσα του και μόλις είχε ξυπνήσει.. 

Και ξαφνικά, θυμάται να πίνει τσάι βουτώντας κέικ μαντλέν όταν ήταν παιδί και περνούσε το καλοκαίρι στο σπίτι της θείας του στην γαλλική εξοχή. Μόλις αναγνώρισε την γεύση, βρέθηκε στο ίδιο σπίτι, στον κήπο, στην πόλη. Θυμήθηκε κάθε λεπτομέρεια του τόπου και των ανθρώπων, ξεκινώντας μια αναζήτηση σε όλη τη ζωή του, τις γνώσεις, τα συναισθήματα και τις παραδόσεις της εποχής. 

Σύμφωνα με τον Προυστ, ίσως από ένα μακρινό παρελθόν να μην υπάρχει πλέον τίποτα, οι άνθρωποι να είναι πια νεκροί, τα αντικείμενα να έχουν καταστραφεί. Όμως ακόμα, πιο εύθραυστη, αλλά και πιο ζωντανή, χωρίς υπόσταση αλλά πιο επίμονη και πιο πιστή, η μυρωδιά και η γεύση των πραγμάτων, παραμένουν. Είναι έτοιμες να μας θυμίσουν, περιμένουν ανάμεσα σε συντρίμμια και ελπίζουν να έρθει η στιγμή τους. Φέρουν αβασάνιστη, μέσα στην μικροσκοπική και ανεπαίσθητη ουσία τους, την απεραντοσύνη μιας ανάμνησης. 

Το βιβλίο «Αναζητώντας τον χαμένο χρόνο» αποτελεί μέχρι σήμερα ένα από τα σημαντικότερα έργα της παγκόσμιας λογοτεχνίας, και το μεγαλύτερο σε έκταση που έχει γραφτεί ποτέ, καθώς αποτελείται από 7 τόμους και μετρά στο σύνολο 3.200 σελίδες! Ο αφηγητής της ιστορίας, με αφετηρία την ανάμνηση του μαντλέν ψάχνει το νόημα και τον σκοπό της ζωής, δίνοντας ιδιαίτερη έμφαση στις έννοιες της ακούσιας μνήμης και του χρόνου. Δεν είναι απαραίτητα η ζωή ανιαρή ή μέτρια, αλλά η μνήμη μας. 

Τέτοιες εμπειρίες σήμερα αναφέρονται ως «προυστιανική στιγμή» ή «στιγμή μαντλέν» και αφορούν την αλματώδη ανάκτηση πολύ ζωντανών αναμνήσεων. Πρόκειται για ακούσιες αναμνήσεις, καθώς στις περισσότερες περιπτώσεις αφορούν στιγμές που δεν θα μπορούσαμε να ανακαλέσουμε ηθελημένα. Αυτό τις καθιστά ιδιαιτέρως αυτοβιογραφικές διότι συνδέονται άμεσα με τα συναισθήματα των συγκεκριμένων στιγμών. 

Ο ίδιος ο Προυστ έζησε στα τέλη του 19ου και στις αρχές του 20ου αιώνα στην Γαλλία, ως μέλος μιας αριστοκρατικής οικογένειας, και το μαντλέν, με το οποίο ξεκίνησε την αναζήτηση του, ως παραδοσιακό γαλλικό γλύκισμα με το χαρακτηριστικό σχήμα κοχυλιού, αποτελεί σύμβολο της εποχής και της τάξης του.

Η γεύση που θα μας προσφέρει μια ανάμνηση διαφέρει στον καθένα από εμάς και συνδέεται αντίστοιχα με τις εμπειρίες μας. Ίσως είναι μια σούπα που έφτιαχνε η μαμά μας όταν ήμασταν άρρωστοι για να μας φροντίσει. Ή ένα γλυκό που επέτρεπαν οι γονείς μας να φάμε κάποιο κυριακάτικο απόγευμα. Η ίδια γεύση σήμερα μπορεί να μας προσφέρει νοσταλγία, θαλπωρή και παρηγοριά, μπορεί να μας αγκαλιάσει! Ίσως μέσα σε μια στιγμή μπορούμε να ξεκινήσουμε να αναζητάμε τον χαμένο χρόνο, αν απλά βρούμε τι μας θυμίζει μια γεύση.

Σου άρεσε το άρθρο που διάβασες; Κάνε Like & Share!