Η Ελλάδα είναι από τις χώρες με σχετικά χαμηλά ποσοστά αυτοκτονιών παγκοσμίως και έχει έναν από τους χαμηλότερους δείκτες στην Ευρώπη, με καταγεγραμμένες περίπου 300 έως 400 αυτοκτονίες ετησίως. Οι πραγματικές διαστάσεις του προβλήματος, τόσο στην χώρα μας όσο και σε παγκόσμιο επίπεδο, πιθανότατα υποτιμούνται. Η καταγραφή των περιπτώσεων αυτοκτονίας ή απόπειρας είναι ελλιπής, καθώς αυτές οι πρακτικές σε πολλές κοινωνίες επιφέρουν στιγματισμό για το άτομο ή και την οικογένειά του. Πολλοί εκούσιοι θάνατοι ή τραυματισμοί αποδίδονται σε άλλες αιτίες, ενώ υπάρχουν ενδείξεις ότι σε κάθε αυτόχειρα αναλογούν περισσότερες από 20 περιπτώσεις ανθρώπων που έχουν αποπειραθεί να αυτοκτονήσουν. Υπολογίζεται ότι το 75% των ανθρώπων που έχουν πραγματοποιήσει απόπειρα δεν αναζητούν ιατρική βοήθεια, με αποτέλεσμα να μη λαμβάνουν την απαιτούμενη στήριξη.
Ο κυριότερος παράγοντας που αυξάνει τον κίνδυνο αυτοκτονίας είναι η ύπαρξη ψυχικής διαταραχής, συχνότερα κατάθλιψης. Ωστόσο, πολλές αυτοκτονίες συμβαίνουν παρορμητικά σε στιγμές κρίσης. Οι συγκρούσεις, η κακοποίηση, οι καταχρήσεις, η απώλεια, τα οικονομικά προβλήματα, οι διακρίσεις και η απομόνωση συνδέονται στενά με την αυτοκτονική συμπεριφορά. Επιπλέον, συχνές είναι και οι περιπτώσεις ατόμων που αυτοκτονούν λόγο σωματικών νόσων που προκαλούν χρόνιους πόνους και αναπηρίες. Στατιστικά, οι άντρες αυτοκτονούν συχνότερα, ενώ οι γυναίκες πραγματοποιούν περισσότερες απόπειρες. Τα ηλικιωμένα άτομα αποπειρώνται πιο σπάνια από τους νεότερους, αλλά οδηγούνται συχνότερα στο θάνατο. O γάμος, τα παιδιά και η εργασία ασκούν προστατευτική επίδραση και αντίθετα, η μοναχική διαβίωση ή η ανεργία αυξάνει τον κίνδυνο αυτοκτονίας. Η κατάποση φαρμάκων, ο απαγχονισμός και τα πυροβόλα όπλα είναι οι συνηθέστερες μέθοδοι.
Όπως γίνεται σαφές η αυτοκτονία είναι ένα πολύπλοκο ζήτημα, συνεπώς οι εθνικές στρατηγικές πρόληψης απαιτούν την συνεργασία πολλών τομέων της κοινωνίας. Μεταξύ άλλων, καίριες πρακτικές είναι η μειωμένη πρόσβαση σε μέσα αυτοκτονίας, η υπεύθυνη αναφορά και αντιμετώπιση του θέματος από τα μέσα ενημέρωσης, οι παρεμβάσεις και ενημερώσεις σε σχολεία, η έγκαιρη ταυτοποίηση ατόμων με ψυχικές διαταραχές και οξεία συναισθηματική δυσφορία και η συνεχής παρακολούθηση και φροντίδα στα άτομα αυτά.
Στατιστικά Αυτοκτονιών, Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας
Πως μπορείς να βοηθήσεις
Είναι σημαντικό να τονιστεί ότι οι άνθρωποι που σκέφτονται την αυτοκτονία στην πραγματικότητα έχουν αμφιθυμικά συναισθήματα, επομένως ακόμα και σε ακραίες περιπτώσεις ενυπάρχει η επιθυμία για ζωή. Η πλειοψηφία των ατόμων αποκαλύπτουν σε κάποιον τις προθέσεις τους πριν πραγματοποιήσουν απόπειρα. Ιδιαίτερα σε περιπτώσεις εφήβων, τέτοιες σκέψεις είναι μια κραυγή για βοήθεια.
Σημάδια που μπορούμε να αναγνωρίσουμε ως ανησυχητικά σε κάποιο κοντινό μας πρόσωπο είναι το να κλείνεται στον εαυτό του, να χάνει το ενδιαφέρον του για δραστηριότητες που τον ευχαριστούσαν, να πέφτει απότομα η απόδοσή του στη δουλειά ή το σχολείο, να αλλάζουν οι διατροφικές του συνήθειες, να αποχαιρετά συγγενείς και φίλους, να αποχωρίζεται πολύτιμα για τον ίδιο αντικείμενα ή να προσπαθεί να κλείσει προσωπικές του εκκρεμότητες. Φυσικά, ο ισχυρότερος παράγοντας κινδύνου είναι η πραγματοποίηση απόπειρας στο παρελθόν.
Όταν κάποιος εκμυστηρεύεται ότι θέλει να αυτοκτονήσει ή εκφράζει αυτοκαταστροφικές σκέψεις, πρέπει να αντιμετωπίζεται με σοβαρότητα, προσοχή και ηρεμία. Προσπαθήστε να μην φανείτε σοκαρισμένος και μιλήστε μαζί του αντλώντας όσο το δυνατόν περισσότερες πληροφορίες. Είναι λανθασμένη η άποψη ότι ωθούμε κάποιον στην αυτοκτονία όταν του μιλάμε ανοιχτά για αυτήν. Αντίθετα, η συζήτηση μειώνει το άγχος που βιώνει το άτομο και το βοηθά να νιώσει υποστήριξη. Ρωτήστε τον αν έχει σκεφτεί πώς θα το κάνει, αν έχει προμηθευτεί τα μέσα για να το κάνει και αν έχει σκεφτεί το πότε. Όσο περισσότερο έχει προγραμματίσει την πράξη του τόσο μεγαλύτερο κίνδυνο διατρέχει.
Αν νομίζετε ότι το άτομο βρίσκεται σε άμεσο κίνδυνο, μην τον αφήσετε καθόλου μόνο, ενώ αν είναι κάτοχος όπλου και διακρίνετε την πρόθεση να το χρησιμοποιήσει καλέστε άμεσα την αστυνομία.
Μην χειριστείτε την κατάσταση μόνοι σας, καθώς η αυτοκτονική συμπεριφορά απαραιτήτως χρήζει βοήθειας ενός ειδικού επαγγελματία ψυχικής υγείας. Ενθαρρύνετε το άτομο να ζητήσει βοήθεια και προσφερθείτε να το συνοδεύσετε.
Πως μπορείς να βοηθηθείς
Οι σκοτεινές σκέψεις μπορούν να βασανίσουν τον καθένα, αλλά μπορούν πάντα και να ξεπεραστούν, δίνοντας την ευκαιρία να γνωρίσουμε τον εαυτό μας. Δεν είσαι μόνος! Πολλοί άνθρωποι έχουν ζήσει την απόγνωση και είναι ζωντανοί σήμερα. Μίλα για τα προβλήματά σου. Επικοινώνησε με τις υπηρεσίες έκτακτης ανάγκης ή γραμμές κρίσης ή απευθύνσου σε κάποιον ειδικό ψυχικής υγείας.
Στην Ελλάδα λειτουργεί η γραμμή 1018, σε εικοσιτετράωρη βάση, 7 ημέρες την εβδομάδα, για όλες τις περιοχές της χώρας, με αστική χρέωση. Οι κλήσεις είναι ανώνυμες και εμπιστευτικές. Απευθύνεται σε ανθρώπους που σκέφτονται να αυτοκτονήσουν, έχουν αποπειραθεί στο παρελθόν, έχουν αυτοκαταστροφική συμπεριφορά, βιώνουν την απώλεια, ή ανησυχούν για κάποιο δικό τους άνθρωπο.
Σου άρεσε το άρθρο που διάβασες; Κάνε Like & Share!