Το άγχος είναι ένα συναίσθημα γνώριμο σε όλους. Η προέλευσή του από το ρήμα ''άγχω'', το οποίο σημαίνει πνίγω, αλλά και η σύνδεσή του με την λέξη ''αγχόνη'', δίνει μια πρώτη εντύπωση της δυσάρεστης σημασίας του. Τι είναι όμως αυτό που στην πραγματικότητα μας προκαλεί ένα τόσο αποπνικτικό συναίσθημα;Εισαγωγικά είναι απαραίτητο να αποσαφηνιστούν τα λεπτά όρια των συγγενών εννοιών ''άγχος'', ''φόβος'' και ''στρες'', που συχνά στην καθομιλουμένη ταυτίζονται. Η λανθασμένη αυτή ταύτιση οφείλεται στη πληθώρα κοινών σημείων που εμφανίζουν, όπως ο εντοπισμός ενός ''κινδύνου'' και η αυτόματη εγρήγορση του ανθρώπινου οργανισμού. Με απλά λόγια, πρόκειται για τρία διαφορετικά συναισθήματα που εμφανίζονται για παρόμοιες αιτίες, με διαφοροποίηση στο είδος του κινδύνου και την διάρκεια εκδήλωσης, και ο οργανισμός μας αντιδρά με παρόμοιο τρόπο σε αυτά.
Το στρες αφορά την αντίδραση σε μια συγκεκριμένη πιεστική κατάσταση και την ταραχή κατά την διάρκεια αυτής, εξ' ου και ο χαρακτηρισμός μιας δυσχερούς συνθήκης ως ''στρεσογόνα''. Η επανειλημμένη έκθεση σε στρεσογόνους παράγοντες μπορεί να οδηγήσει στο άγχος, δηλαδή την συναισθηματική κατάσταση συνεχούς αισθήματος πίεσης και δυσφορίας σαν απάντηση σε κίνδυνο του οποίου η πηγή είναι άγνωστη ή μη αναγνωρίσιμη για το άτομο. Στην πραγματικότητα η συναισθηματική κατάσταση που πλησιάζει περισσότερο το άγχος δεν είναι αυτή του στρες, αλλά εκείνη του φόβου, ο οποίος λειτουργεί ως απάντηση σε εξωτερικό πραγματικό κίνδυνο ή απειλή, που γίνεται αντιληπτός αιφνίδια ή μη. Η ένταση και η διάρκεια του φόβου είναι ανάλογη προς τον κίνδυνο και ο φόβος υποχωρεί όταν το άτομο αναλάβει δράση.
Όσον αφορά την βιολογική αντίδραση, όταν το άτομο αντιληφθεί την εκάστοτε απειλή διενεργούνται αυτόματα φυσιολογικές μεταβολές στο σώμα του, καθώς διεγείρεται το συμπαθητικό νευρικό σύστημα και προκαλεί συμπτώματα όπως ιδρώτα, επιτάχυνση του καρδιακού ρυθμού και της αναπνοής, τρόμο των μυών και ανακατανομή του αίματος από το δέρμα και τα σπλάχνα στους μεγάλους μυς. Οι μεταβολές αυτές προετοιμάζουν το σώμα για μυϊκή δραστηριότητα που μπορεί να είναι απαραίτητη ως απάντηση στην απειλή. Η βιολογική αυτή αντίδραση έχει περιγραφεί ως ''αντίδραση πάλης ή φυγής'', ή ''fight or flight'' όπως αποδόθηκε από τον εμπνευστή Walter Cannon.
Γυρνώντας στις πρωτόγονες φυλές, ο άνθρωπος αντιλαμβανόταν ως κίνδυνο κάθε απειλή κατά της ζωής του από φυσικές καταστροφές, καιρικές συνθήκες και άγρια ζώα και αντιδρούσε οργανώνοντας την άμυνά του με στόχο την επιβίωση δίνοντας έτσι τέλος στην απειλή. Η εγκατάσταση του συλλογικού αόριστου φόβου που οδηγεί στο άγχος τοποθετείται στα πρώτα θρησκευτικά συστήματα, όταν η τιμωρητική θεϊκή δύναμη απειλούσε την ανθρώπινη μοίρα σε αυτήν αλλά και την επόμενη ζωή μεταφέροντας στον άνθρωπο μια απειλή που αφορούσε το απώτερο μέλλον. Με την πάροδο των αιώνων ο άνθρωπος έφτασε να βιώνει την εμπειρία του άγχους ως μια ασαφή, μη προκαθορισμένη απειλή ήττας και απόρριψης, με τον κίνδυνο να αφορά τις κοινωνικές μεταβολές, τους πολέμους και την προσωπική καταξίωση.
Φτάνουμε, λοιπόν, εύκολα στο συμπέρασμα πως το άγχος αφορά μη πραγματικές καταστάσεις. Μέσα από παραδείγματα της καθημερινής ζωής αποδεικνύεται πως το τι θεωρείται απειλητικό για το μέλλον, άρα αγχωτικό, δεν είναι ίδιο για όλους τους ανθρώπους. Αντίθετα, υπάρχουν άτομα που οι δυσκολίες τους γεμίζουν δύναμη, άλλα που αντιδρούν υπερβολικά και άλλα που μπροστά σε αυτές καταρρέουν. Το άγχος δεν ενυπάρχει στην κατάσταση ή στο άτομο, εξαρτάται αποκλειστικά από τη σχέση που δημιουργείται ανάμεσά τους.
Η σύνδεση άγχους και σωματικής ή ψυχικής νόσου είναι πολύ σημαντική και έχει προσελκύσει το ενδιαφέρον της διεθνούς βιβλιογραφίας, κατά τις τελευταίες δεκαετίες.
Από τον 20ο αιώνα, οι Αγχώδεις Διαταραχές συγκαταλέγονται στις ψυχιατρικές ταξινομήσεις, περιλαμβάνοντας φοβίες και διαταραχές πανικού, ενώ συνδέονται άμεσα και με την κατάθλιψη. Το κλινικό όριο μεταξύ του φυσιολογικού προσαρμοστικού άγχους στην καθημερινή ζωή και του δυσάρεστου παθολογικού άγχους που απαιτεί θεραπεία βρίσκεται στην καθημερινή λειτουργικότητα, στην ικανότητα αντιμετώπισης των συνεπειών του, στην επίτευξη επιθυμητών στόχων και στην ευρύτερη συναισθηματική ηρεμία του ατόμου.
Οι Αγχώδεις Διαταραχές είναι οι πιο συχνές ψυχιατρικές διαταραχές στον γενικό πληθυσμό. Τα κυριότερα σωματικά συμπτώματα είναι η δύσπνοια, ο πόνος στο στήθος, οι έντονοι παλμοί, η λιποθυμική τάση, ο ίλιγγος, η κόπωση, οι εφιδρώσεις, ενώ τα κυριότερα ψυχικά συμπτώματα είναι η ανησυχία, η νευρικότητα, η διάσπαση της προσοχής, το αίσθημα μειωμένης αντιληπτικής ικανότητας, η αδυναμία ανταπόκρισης στις καθημερινές δραστηριότητες, οι διαταραχές ύπνου και η συμπεριφορά αποφυγής. Οι σωματοποιήσεις του άγχους αποτελούν ένα επιπλέον ευρύ πεδίο, οδηγώντας μεταξύ άλλων σε σημαντικά χρόνια νοσήματα.
Το άγχος δεν είναι μια συνειδητή επιλογή γι’ αυτό και το ''μην αγχώνεσαι'' δεν είναι μια λύση. Είναι ένα συναίσθημα βαθιά ριζωμένο στον πολιτισμό μας και αποτελεί το ίδιο μια απειλή που ο καθένας μας θα πρέπει να θυμάται κάθε μέρα να καταπολεμά.
ΠΑΡΕ ΜΙΑ ΒΑΘΙΑ ΑΝΑΠΝΟΗ
ΜΗΝ ΠΙΕΖΕΙΣ ΤΟΝ ΕΑΥΤΟ ΣΟΥ ΝΑ ΕΙΝΑΙ ΤΕΛΕΙΟΣ
ΑΣΧΟΛΗΣΟΥ ΜΕ ΟΣΑ ΚΑΙ ΟΣΟΥΣ ΣΕ ΗΡΕΜΟΥΝ
ΑΔΕΙΑΣΕ ΤΟ ΣΠΙΤΙ ΣΟΥ ΑΠΟ ΠΕΡΙΤΤΑ ΠΡΑΓΜΑΤΑ
ΚΛΕΙΝΕ ΤΟ ΤΗΛΕΦΩΝΟ ΣΟΥ ΟΤΑΝ ΔΕΝ ΤΟ ΧΡΕΙΑΖΕΣΑΙ
ΑΣΚΗΣΟΥ
ΚΟΙΜΗΣΟΥ ΣΩΣΤΑ
ΜΑΘΕ ΝΑ ΛΕΣ ''ΔΕΝ ΠΕΙΡΑΖΕΙ'' ΚΑΙ ΝΑ ΤΟ ΕΝΝΟΕΙΣ
Σου άρεσε το άρθρο που διάβασες; Κάνε Like & Share!