Κυριακή 16 Σεπτεμβρίου 2018

Τεχνητή νοημοσύνη: Τα επιτεύγματα και τα ηθικά ζητήματα

Η τεχνητή νοημοσύνη έχει περάσει σε μεγάλο βαθμό στην σύγχρονη κουλτούρα με την εικόνα που δίνουν για αυτή τα blockbusters του σινεμά. Μια αναφορά στις προηγμένες μηχανές συνήθως παραπέμπει σε ρομπότ δολοφόνους έτοιμους να καταλάβουν τον κόσμο και να αφανίσουν την ανθρωπότητα. Τι είναι όμως η τεχνητή νοημοσύνη στην πραγματικότητα; Ποια τα οφέλη και ποιοι οι κίνδυνοι της;

Η πληροφορική, ως ευρύτερος τομέας και πρόδρομος της τεχνητής νοημοσύνης, χρησιμοποιεί τους ηλεκτρονικούς υπολογιστές για να
εκπονεί εργασίες και να λύνει προβλήματα μέσω μιας προκαθορισμένης διαδοχής αριθμητικών υπολογισμών. Ωστόσο, υπάρχουν εργασίες και προβλήματα που δεν απαιτούν μόνο αριθμητικούς υπολογισμούς για την επίλυσή τους. Επιπλέον, πολλές ασχολίες, όπως μια συζήτηση, δεν μπορούν να εκτελεστούν από έναν υπολογιστή ενώ πραγματοποιούνται αυθόρμητα από όλους τους ανθρώπους. Μπορούμε, επομένως, να συμπεράνουμε ότι το ανθρώπινο μυαλό, είναι ικανό να επεξεργάζεται τις πληροφορίες που δέχεται, χάρη στη νοημοσύνη.

Αυτή ακριβώς την απόσταση προσπαθεί να καλύψει η τεχνητή νοημοσύνη. Πρόκειται για τη δημιουργία μηχανών ικανών να επεξεργάζονται μεγάλο όγκο πληροφοριών και να επιδεικνύουν νοητικές συμπεριφορές, μιμούμενες λειτουργίες του ανθρώπινου νου, όπως η μάθηση, η προσαρμοστικότητα, η εξαγωγή συμπερασμάτων, η κατανόηση από συμφραζόμενα και η επίλυση προβλημάτων. Η τεχνητή νοημοσύνη αποτελεί ένα από τα πλέον ταχέως αναπτυσσόμενα πεδία της πληροφορικής, με τις επενδύσεις σε αυτήν να αυξάνονται διαρκώς.

Ο όρος δημιουργήθηκε από τον John Mc Carthy, ο οποίος πρότεινε αφ’ ενός, την συστηματική έρευνα του τρόπου λειτουργίας του ανθρώπινου εγκεφάλου και, αφ’ετέρου, την εφεύρεση μιας νέας μορφής προγραμματισμού που να εξομοιώνει αλγοριθμικά τις εγκεφαλικές αυτές λειτουργίες. Με τον τρόπο αυτό η τεχνητή νοημοσύνη αποκτά μια διεπιστημονική διάσταση και αυτό που καλείται να αντιγράψει η τεχνολογία είναι ο ανθρώπινος συλλογισμός. 



ΤΑ ΕΠΙΤΕΥΓΜΑΤΑ

Είναι, λοιπόν, εφικτό να προγραμματίσουμε τους ηλεκτρονικούς υπολογιστές με τέτοιο τρόπο ώστε να σκέφτονται όπως εμείς;

Η τεχνητή νοημοσύνη έχει ορισμένα σημαντικά επιτεύγματα να επιδείξει. Ανάμεσα σε αυτά αξίζει να αναφερθεί το σύστημα MYCIN, το οποίο εφαρμόστηκε στο πεδίο της ιατρικής. Πρόκειται για ένα σύστημα που χρησιμοποίησε τεχνητή νοημοσύνη για να εντοπίζει τα βακτήρια που προκαλούν σοβαρές λοιμώξεις, όπως βακτηριαιμία και μηνιγγίτιδα, και να συστήνει αντιβιοτικά, με τη δοσολογία να προσαρμόζεται ανάλογα με το σωματικό βάρος του ασθενούς. Το MYCIN έφτασε σε ένα ποσοστό επιτυχιών στη διάγνωση μολυσματικών ασθενειών κατά πολύ μεγαλύτερο από αυτό ενός γιατρού. 

Ένα από τα πιο εύστοχα και διάσημα παραδείγματα σύγκρισης της ανθρώπινης και της τεχνητής νοημοσύνης είναι το σκάκι. Αν προσπαθήσουμε να προγραμματίσουμε έναν υπολογιστή από την αρχή του παιχνιδιού, εμφανίζονται προβλήματα, καθώς δεν υπάρχει τρόπος να υπολογιστεί η στρατηγική του αντιπάλου. Παρόλα αυτά η μηχανή Deep Blue της ΙΒΜ ήρθε αντιμέτωπη με την διάνοια του σκάκι Gary Kasparov, για πρώτη φορά το 1996 χάνοντας με σκορ 4-1 και ξανά τον επόμενο χρόνο με την μηχανή να καταφέρνει να επικρατήσει επί του παγκόσμιου πρωταθλητή- με κάποιες αμφισβητήσεις ωστόσο από τον ίδιο. 


Ενδιαφέρον παρουσιάζουν και μηχανές όπως η Norman, η οποία είναι ικανή να μιμείται την προσωπικότητα ενός παρανοϊκού προσώπου, αλλά και το ρομπότ-μαέστρος YuMi, που έχει διευθύνει την Φιλαρμονική Ορχήστρα Lucca, με τενόρο τον διάσημο Andrea Bocelli.


Επόμενος στόχος για την τεχνητή νοημοσύνη ήταν να δημιουργήσει μηχανές με κοινή λογική, που να μαθαίνουν με την εμπειρία και να αναπτύσσουν μόνες τους συγκεκριμένο επίπεδο νοημοσύνης. Έτσι δημιουργήθηκε ο CYC, του οποίου οι κανόνες συλλογισμού του επιτρέπουν να κατανοεί ότι, αν σπάει ένα κομμάτι ξύλο έχουμε δύο μικρότερα κομμάτια, αλλά ότι από ένα σπασμένο τραπέζι δεν βγαίνουν δύο μικρότερα τραπέζια. Ωστόσο, το σχέδιο του πιο φιλόδοξου νοήμονος ρομπότ είναι το ανθρωποειδές Sophia της Hanson Robotics, του οποίου ο σκοπός είναι να αναπτύσσει εξελικτικά την νοημοσύνη του. Η Sophia "γεννήθηκε" το 2015, έχει αποκτήσει ιθαγένεια από την Σαουδική Αραβία, είναι ικανή να λάβει μέρος σε συζήτηση και να εμφανίζει εκφράσεις προσώπου. Έχει δώσει, μάλιστα, αρκετές συνεντεύξεις εντυπωσιάζοντας με την ομοιότητά της με ανθρώπινο ον.



ΤΑ ΗΘΙΚΑ ΖΗΤΗΜΑΤΑ

Η δημιουργία ηλεκτρονικών όντων με μεγαλύτερη νοημοσύνη από τον άνθρωπο, φυσικά, έχει πάρει πολιτικές, κοινωνικές και ηθικές προεκτάσεις. Το ερώτημα που εγείρεται είναι το αν τελικά η δημιουργία υπερνοήμονων μηχανών είναι προς όφελος των ανθρώπων ή οι ελλοχεύοντες κίνδυνοι είναι μεγαλύτεροι από την εξυπηρέτηση που αυτές προσφέρουν.

Έχει υποστηριχθεί πως οι αυτοματοποιήσεις που προσφέρει η τεχνητή νοημοσύνη θα διαφοροποιήσουν ριζικά την απασχόληση και την αγορά εργασίας. Ένας κοινός φόβος μεταξύ των αναλυτών, και φυσικά των εργαζομένων, είναι η πιθανότητα η ανθρώπινη εργασία στο μέλλον να μην χρειάζεται, ή και να επικεντρωθεί αποκλειστικά στην συντήρηση και ανάπτυξη των μηχανών, αλλάζοντας τους ρόλους του εργάτη και του εξυπηρετούμενου.

Ένας σημαντικός φόβος είναι αδιαμφισβήτητα οι δυνατότητες που μπορεί η τεχνητή νοημοσύνη να προσφέρει στα οπλικά συστήματα. Μια πολεμική αντιπαράθεση με την χρήση νοημόνων μηχανών, ή σε ένα πιο εξελιγμένο σενάριο ενάντια σε αυτές, θα μπορούσε να έχει ανυπολόγιστες συνέπειες. Χωρίς τους τυχόν συναισθηματισμούς, τα ανθρώπινα λάθη και την σωματική κούραση που μπορεί να προκύψουν σε έναν πόλεμο, φαντάζουν τρομακτικές οι πρακτικές που θα μπορούσαν να υιοθετηθούν από κάποια έξυπνα όπλα. 

Κομμάτι συνέντευξης του Διευθύνοντα Σύμβουλου της Tesla, Elon Musk, γνωστό για τις απόψεις σχετικά με τους κινδύνους της Τεχνητής Νοημοσύνης


Τέλος, δεν είναι λίγοι οι ειδικοί που έχουν εκφράσει φόβους σχετικά με την χρήση της τεχνητής νοημοσύνης για μαζική επιτήρηση. Η πρόσβαση σε προσωπικά δεδομένα και η λεπτομερής ανάλυση αυτών αυτοματοποιείται αλγοριθμικά προσφέροντας, στον τομέα του marketing, εύστοχες προβλέψεις και εκτιμήσεις για τις προτιμήσεις του κοινού. Η τυχόν αντίστοιχη διαχείριση τέτοιων προγραμμάτων με κοινωνικό προσανατολισμό δημιουργεί σημαντικές ανησυχίες για την καταπάτηση βασικών δικαιωμάτων και ελευθεριών των πολιτών.


Μερικοί προφητεύουν μία καταστροφική προέλαση των μηχανών, άλλοι βλέπουν συστήματα με δισεκατομμύρια δυνατότητες που μπορούν να φέρουν μια νέα εποχή εξέλιξης και μάλλον η εποχή μας δεν έχει τα δεδομένα να κρίνει προς τα που γέρνει η πλάστιγγα. Το μόνο που ξέρουμε σίγουρα είναι ότι υπάρχει όντως μια μηχανή που μπορεί να αναπτύξει υψηλού επιπέδου συλλογισμούς, έχει φανεί ωφέλιμη όταν χρησιμοποιήθηκε στην υπηρεσία του ανθρώπου και είναι ακόμα κατά μεγάλο βαθμό ανεξερεύνητη. Η μηχανή αυτή, που δεν θα πρέπει εύκολα να υποτιμούμε, είναι ο ανθρώπινος εγκέφαλος.


Σου άρεσε το άρθρο που διάβασες; Κάνε Like και Share!